محمدمهدی مقدس؛ سید مسعود سیف
دوره 20، شماره 2 ، بهمن 1401، ، صفحه 213-233
چکیده
این مقاله قصد دارد تا رهیافت هوسرل در تقویم دیگری، بهمثابه اگوی دیگر را، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. آنچه از بیان هوسرل در تأمل پنجم تأملات دکارتی برمیآید، تقویم دیگری بهعنوان آغازی برای پیریزی ...
بیشتر
این مقاله قصد دارد تا رهیافت هوسرل در تقویم دیگری، بهمثابه اگوی دیگر را، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. آنچه از بیان هوسرل در تأمل پنجم تأملات دکارتی برمیآید، تقویم دیگری بهعنوان آغازی برای پیریزی جهانی است که در آن، عینیت و ابژکتیویته، برای همه در دسترس باشد. هوسرل این جهان را بیناسوبژکتیو نام مینهد. روایت هوسرل از این تقویم، شامل دو گام اساسی است: در گام نخست، تقلیل دوم بهاجرا گذارده میشود که بهواسطه آن، از تمامی قصدیتها، انگیزهها، معانی و جز آن، معطوف به دیگرانِ غیر از من، قطعنظر میشود. سپس با بیان مشخصه ادراک دیگری بهمثابه یک حضور غیر مستقیم، معنای دیگری در یک ادراک غیرمستقیم شبیهساز و بهواسطه یک انتقال معنایی در فرآیند جفتوجورسازی، از بدن من به بدن دیگری منتقل میشود. دستکم میتوان سه نقد جدی بر این توصیف وارد ساخت: 1. اپوخه دوم، تمامی معناهای معطوف به دیگری را از اگو سلب میکند و بنابراین، هرگونه ارجاعی به دیگری که بناست معنایش را از اگو دریافت کند، منتفی است؛ 2. توصیف هوسرل از بدن، بسیاری از جوانب درباره آن را مغفول میگذارد؛ و حتی در نقطه آغاز، تفاوت ادراکی میان ادراک بدنِ من وبدن دیگری را مورد ملاحظه قرار نمیدهد؛ 3. بیان هوسرل برای تمیز میان ارگانیسم و شبهارگانیسم، نا روشن، مبهم و نابسنده است. بیان عباراتی مبهم مانند رفتار متغیر اما هماهنگ، و نیز عدم ارائه معیاری برای تشخیص رفتار هماهنگ یک ارگانیسم، از مواردی است که توصیف هوسرل را دچار دشواری میکند.