ریشه‌یابی نظریۀ تجرد خیال سهروردی در آثار ابن‌سینا
ریشه‌یابی نظریۀ تجرد خیال سهروردی در آثار ابن‌سینا

علی اصغر جعفری ولنی؛ دنیا اسدی فخر نژاد

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، ، صفحه 15-36

چکیده
  از سویی شیخ اشراق با پذیرش وجود قوای گوناگون برای نفس، و اینکه خیال را به عنوان قوه­ای از قوای نفس می­ داند، دیدگاهی همسو با نظر ابن‌سینا پیدا کرده است. ابن‌سینا، تمامی قوای مربوط به نفس، غیر از قـوه ...  بیشتر
تبیین حکیم مصلح‌الدین لاری از حرکت‌شناسی ابن سینا (مقدّمه، تصحیح و تحقیق رسالة فی بحث الحرکة)
تبیین حکیم مصلح‌الدین لاری از حرکت‌شناسی ابن سینا (مقدّمه، تصحیح و تحقیق رسالة فی بحث الحرکة)

محمد جواد اسماعیلی

دوره 21، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 59-82

چکیده
  مصلح‌الدین لاری، فیلسوف و تاریخ‌نگار قرن دهم هجری/ شانزدهم میلادی است که زندگی خود را در سه قلمرو تاریخی و جغرافیایی صفوی در ایران، گورکانی در هند، و عثمانی در آسیای صغیر سپری کرد. این تجربۀ زیسته، رهاورد ...  بیشتر
نظریۀ فرآیند معکوس و کاربرد آن در تبیین نحوۀ مشاهده و اطلاع از امور غیبی توسط ابن سینا و شیخ اشراق
نظریۀ فرآیند معکوس و کاربرد آن در تبیین نحوۀ مشاهده و اطلاع از امور غیبی توسط ابن سینا و شیخ اشراق

سعید انواری

دوره 21، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 83-100

چکیده
  ابن سینا نحوۀ مشاهدۀ موجودات غیرمادی (عقلی) را دارای فرآیندی معکوس مشاهدۀ موجودات مادی دانسته است. پس از وی شیخ اشراق به کمک این فرآیند، نحوۀ مشاهدۀ موجودات عالم مثال را نیز از همین طریق تبیین کرده است. ...  بیشتر
برهان ابتکاری ابن سینا در اثبات وجود واجب‌الوجود
برهان ابتکاری ابن سینا در اثبات وجود واجب‌الوجود

سهراب حقیقت

دوره 19، شماره 2 ، دی 1400، ، صفحه 57-75

چکیده
  مشهور است که ابن سینا برای اثبات وجود واجب‌الوجود سه برهانِ علیت، حرکت و وجوب و امکان را اقامه کرده است. با اندک تأملی روشن می‌شود که هیچ‌کدام از براهین مزبور، برهان ابتکاری ابن سینا نیستند و این سه ...  بیشتر
نقش عوامل غیر اکتسابی در شکل‌گیری هویّت فردی از دیدگاه ابن سینا
نقش عوامل غیر اکتسابی در شکل‌گیری هویّت فردی از دیدگاه ابن سینا

آیسودا هاشم پور؛ فروغ‌السادات رحیم‌پور

دوره 19، شماره 1 ، تیر 1400، ، صفحه 239-260

چکیده
  < p dir="RTL">در حیات انسان عوامل بسیاری در شکل­‌گیری هویّت فردی او دخالت مستقیم یا غیر مستقیم دارد که در مجموع، موجب تمایز فرد از دیگران می­‌شود. در نظام فکری ابن سینا برخی از عوامل هویّت‌ساز مانند ویژگی‌­های ...  بیشتر
دیدگاه ابن سینا دربارۀ مفاهیم فلسفی؛ معقول اولی یا معقول ثانی
دیدگاه ابن سینا دربارۀ مفاهیم فلسفی؛ معقول اولی یا معقول ثانی

سید احمد حسینی؛ مریم تبریزی

دوره 18، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 23-42

چکیده
  مقالۀ حاضر به ارائۀ تقسیم‌بندی جدیدی از معقولات اولی و معقولات ثانی در نظام فلسفی ابن سینا می‌پردازد و می‌کوشد بر اساس این تقسیم‌بندی جدید، جایگاه واقعی مفاهیم فلسفی را در نظام فلسفی ابن سینا نشان ...  بیشتر
دلالت واژۀ «هو» بر «وجود رابط» در زبان عربی عصر نزول؛ خوانشى منطقی-تاریخی از آثار فارابی و ابن سینا
دلالت واژۀ «هو» بر «وجود رابط» در زبان عربی عصر نزول؛ خوانشى منطقی-تاریخی از آثار فارابی و ابن سینا

رضا نژادتبریزی؛ محمدرضا ستوده نیا؛ رضا شکرانی

دوره 18، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 243-260

چکیده
  پرسش این جستار از دلالت یا عدم دلالت واژة «هو» بر وجود رابط در زبان عربی عصر نزول قرآن است. بدین منظور، آثار ابن سینا به عنوان شاخص‌ترین مدافع دلالت واژه صورت‌بندی شده است. این صورت‌بندی نشان می­دهد ...  بیشتر
نظریۀ میرداماد دربارۀ چگونگی تحقق خارجی حرکت و معانی آن
نظریۀ میرداماد دربارۀ چگونگی تحقق خارجی حرکت و معانی آن

محمود صیدی؛ سید محمد موسوی

دوره 18، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 127-145

چکیده
  حرکت و تغییر در مقابل ثبات، از مسائل دیرین فلسفه است که از دیرباز فیلسوفان بزرگ هر یک سعی در تببین و تحلیل آن داشته‌اند. از این جهت بررسی چگونگی تحقق خارجی حرکت نیز وارد مباحث فیلسوفان بزرگ از جمله میرداماد ...  بیشتر
بررسی و نقد انتقادات فخررازی به حدوث روحانی نفس ناطقه از دیدگاه ابن سینا
بررسی و نقد انتقادات فخررازی به حدوث روحانی نفس ناطقه از دیدگاه ابن سینا

محمود صیدی؛ سید محمد موسوی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 57-73

چکیده
  حادث یا قدیم بودن نفس ناطقه انسانی از مسائل چالش برانگیز و قدیمی فلسفه است. ابن سینا در مقابل افلاطون که نفس را قدیم می دانست، با اقامه براهینی در صدد اثبات حدوث نفس بر می آید. در مقابل، فخررازی با طرح انتقاداتی ...  بیشتر