TY - JOUR ID - 85343 TI - ضرورت واقعیت یا ناموجبیت‌گراییِ مبتنی بر رویکرد زمانی ارسطو به موجّهات، بر اساس فصل نهمِ دربارۀ عبارت JO - فلسفه JA - JOP LA - fa SN - 2008-1553 AU - موسویان, سید امیرعلی AD - دانش آموختۀ دکتری فلسفۀ قدیم و قرون وسطی از دانشگاه شهید بهشتی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 19 IS - 2 SP - 189 EP - 211 KW - ارسطو KW - ضرورت KW - اصل موجبیت‌ KW - موجّهات KW - دربارۀ عبارت KW - تعلق به واقع KW - ناموجبیت‌گرایی DO - 10.22059/jop.2021.322555.1006603 N2 - رابطۀ جهت و زمان نسبت پیچیده‌ای است. استدلال‌های ارسطو دربارۀ موجبیت‌گرایی عمدتاً متمرکز بر مقولۀ زمان به جای علیت است. مسئله دربارۀ عبارت را می‌توان ناشی از تأملات ارسطو دربارۀ زمان و صدق به شمار آورد. از تأکید ارسطو بر «ضرورت به‌هنگامِ بودن» که در این مقاله بیان خواهد شد و تبیین آن به‌صورت نفی ضرورت مطلق، دست کم می‌توان سه نتیجه گرفت: 1. ورود بحث زمان به موجّهات و در نهایت، تحول در سطوح بحث از اصل موجبیت و رخدادهای منفرد آینده؛ 2. اهمیت پیامدهای نظریۀ صدق ارسطو در نفی یا ایجاب اصل موجبیت بر اساس نسبت صدق و زمان؛ 3. تفکیک بنیادی ارسطو میان ضرورت مشروط و مطلق که موجب فهم بهتر حوزه‌های گوناگون هستی و شناخت از جمله تفاوت‌های قلمرو تحت و فوق قمر می‌شود. استنتاج ضرورت یک چیز از صدق آن نشان می‌دهد همان‌گونه که صدق نزد ارسطو در گرو مطابقت با واقع است، مفهوم ضرورت را نیز باید به‌عنوان وصف واقع یا واقعیت فهمید. پیوند میان صدق، ضرورت و فعلیت حاکی از آن است که به‌آسانی نمی‌توان واقعیت به فعلیت درنیامدۀ ناظر به آینده را قلمرو صدق، ضرورت پیشینی و سرانجام موجبیت‌ تام دانست. سعی این نوشتار بر آن است که مرز و تمایز اندیشۀ ارسطو دربارۀ ضرورت با جبر و تعیّن‌باوری علّی در جایگاه پرسش اصلی مقاله روشن‌تر شود و شواهد لازم به‌منظور اثبات این فرق در مباحث فصل نهمِ دربارۀ عبارت جست‌وجو شود. UR - https://jop.ut.ac.ir/article_85343.html L1 - https://jop.ut.ac.ir/article_85343_b5e116ae0ba5d3f60d98fb1154fc28c2.pdf ER -