دوره 21 (1402)
دوره 20 (1401)
دوره 19 (1400)
دوره 18 (1399)
دوره 17 (1398)
دوره 16 (1397)
دوره 15 (1396)
دوره 14 (1395)
دوره 13 (1394)
دوره 12 (1393)
دوره 11 (1392)
دوره 10 (1391)
دوره 9 (1390)
دوره 8 (1389)
دوره 7 (1388)
دوره 6 (1387)
دوره 5 (1386)
دوره 4 (1385)
دوره 3 (1384)
دوره 2 (1383)
دوره 1 (1381)
بررسی انتقادهای علامه طباطبایی به دیدگاه ملاصدرا دربارۀ «تعریف حدی شیء بهوسیلۀ فصل»
چکیده
یکی از نوآوریهای منطقی ملاصدرا بر اساس نظریۀ اصالت وجود، این است که «تعریف حدی شیء منحصر در فصل اخیر آن است» که البته این فصل، نحوۀ وجود خاص آن شیء است و همۀ اجناس و فصول پیشین را بهنحو بساطت ... بیشترنقد نظریۀ سهروردی در باب فاعلیت خداوند بر اساس نظام معقولات در فلسفۀ وی
چکیده
سهروردی فاعلیت خداوند را بالرضا میداند؛ طبق این نظر، علم الهی مبدأ فیضان همۀ موجودات به وجه نظام کلی در همۀ عالم است و معلول، هرگز هویتی جدا از هویت علم او ندارد و این وابستگی عینالربط به علت است. ... بیشترحکمتِ صنعت؛ بررسی تأملات حکیم کشفی در فلسفۀ صنعت و فناوری
چکیده
فلسفۀ صنعت یکی از ابعاد مهم در مباحث فلسفی و گرهگاههای علوم اقتصادی با مباحث فلسفی است. حکیم کشفی نیز یکی از فیلسوفانی است که تأمل در آثار وی و صورتبندی امروزین آن، میتواند به تبیین یک فلسفه یا بهتر ... بیشترتقسیمبندی معقولات از دیدگاه ابنسینا
چکیده
پس از اینکه تقسیمبندی معقولات به معقولات اولی، معقولات ثانیهی فلسفی و ثانیۀ منطقی، از سوی میرداماد ارائه شد و از سوی ملاصدرا مورد تأیید و تحکیم قرار گرفت، دیدگاه نهایی در تقسیمبندی معقولات تا امروز ... بیشترنظریۀ فرآیند معکوس و کاربرد آن در تبیین نحوۀ مشاهده و اطلاع از امور غیبی توسط ابن سینا و شیخ اشراق
چکیده
ابن سینا نحوۀ مشاهدۀ موجودات غیرمادی (عقلی) را دارای فرآیندی معکوس مشاهدۀ موجودات مادی دانسته است. پس از وی شیخ اشراق به کمک این فرآیند، نحوۀ مشاهدۀ موجودات عالم مثال را نیز از همین طریق تبیین کرده است. ... بیشترپرسش هایدگر از معنای وجود و پیدایش مفهوم «دازاین»
چکیده
پرسش از معنای وجود، از پرسشهای اصلی و پردامنه در اندیشۀ هایدگر است. مقالۀ حاضر به سرآغاز این پرسش در درسگفتارهای اولیۀ هایدگر برمیگردد؛ تا نشان دهد که او گذشته از آنکه آن را به طور گسترده مطرح کرده ... بیشترتحلیل معنای تأمل و نقش آن در مراحل سهگانۀ فلسفۀ هوسرل
چکیده
آنچه امروز به نام پدیدارشناسی هوسرل میشناسیم، حاصل تلاش روشمند وی برای فهم ساختار آگاهی و دادگی اشیاء در این ساختار است. یکی از مهمترین ارکان این روش، آن چیزی است که هوسرل از آن با نام «تأمل پدیدارشناختی» ... بیشترتبیین اشکالات تقسیمبندی معقولات اولی و ثانی بر مبنای اصالت وجود و ثمرات هستیشناسانه آن
چکیده
تقسیم معقولات به معقول اولی و معقول ثانی یکی از تقسیمات مشهور فلسفی است که در حکمت مشاء و متعالیه با تعبیرات متفاوت مورد قبول قرار گرفته است. این تحقیق با روش کتابخانهای، جمعآوری و تحلیل اطلاعات و ... بیشترتبیین نظریۀ عدم تطابق ذهن و عین بر اساس اصالة الوجود
چکیده
عدم تطابق ذهن و خارج یکی از مباحث چالشی است که بسیاری از حکما آن را نمیپذیرند و شاید غالب حکما بر این امر متفق باشند که همان چیزی که انسان ادراک میکند، مطابق با واقع است. همانطور که تطابق عوالم با یکدیگر ... بیشترعدالت در اندیشۀ اجتماعی فیلسوفان مسیحی قرون وسطی
چکیده
در اندیشۀ مدرن، عدالت بهطور عمده فضیلتی برای ساختارها و نهادهای اجتماعی دانسته میشود. در اندیشۀ کلاسیک، عدالت مجمع همۀ فضائل یا بالاترین آن دانسته میشده است و در عین حال، فضیلتی برای جامعه و فضیلتی ... بیشترحکمت و عرفان اسلامی و مسئلة پیشرفت تمدن و فرهنگ
چکیده
مسئلة رکود یا عدم پیشرفت فرهنگ و تمدن اسلامی و علل آن، از مسائل اصلیای است که روشنفکران مسلمان به انحای مختلف، آن را عنوان و شرح و بسط دادهاند. به نظر اکثر آنان، مانع اصلی این امر حکمت و عرفان اسلامی ... بیشتر«متافیزیک شر»؛ تفسیر هستیشناختی از نظام آزادی
چکیده
رسالۀ پژوهشهای فلسفی در باب ذاتِ آزادی انسان (1809)، پژوهشی هستیشناختی دربارۀ آزادی بهمثابۀ ذات بشر است که وجه مثبت و تعیینکنندۀ شر را در ذات آزادیِ انسان تصدیق میکند. شلینگ برای تثبیت کردن امکانِ ... بیشترتبیین نسبت بین شعور موجودات مادی و استکمال آنها از نظر ملاصدرا
چکیده
در این نوشتار، با توجه به دیدگاههای فلسفی ملاصدرا، به بررسی مناسبت علم و کمالجویی موجودات مادی میپردازیم. ملاصدرا با اثبات «شوق هیولی به صورت» و ارائۀ نظریۀ «حرکت جوهری» و همچنین اشاره ... بیشترنسبت الفاظ و معانی در نظر فارابی با تکیه بر کاربرد اسامی «مثال اوّل» و «مشتق» در بیان معانی فلسفی
چکیده
فارابی در جدال میان دو قول دربارۀ منشأ زبان، یعنی طبیعتگرایی افلاطونی و قراردادگرایی ارسطویی، موضع مستقلو بدیعی دارد. افلاطون حکایتگریِ لفظ از معنا را منوط به مناسبت حروف و اصوات تشکیلدهندۀ لفظ با ... بیشترتکثرگرایی علمی ساندرا هاردینگ و ناسازگاریهای آن
چکیده
سه جریان اصلی در فلسفۀ علم فمینیستی وجود دارد: تجربهگرایی فمینیستی، نظریۀ موقعیتمندی معرفت، و معرفتشناسی پستمدرن. ساندرا هاردینگ فیلسوف علم فمینیست، تلاش میکند نظریۀ موقعیتمندی معرفت را به ... بیشترمقایسۀ روایت قربانیکردنِ فرزند به دست ابراهیم در عرفانِ ابن عربی و نگرش اگزیستانسیالیستی کیرکگور
چکیده
این مقاله با تمرکز بر اندیشههای حکمی – عرفانیِ ابن عربی، عارف بلندآوازۀ مسلمان، و سورن کیرکگور، فیلسوف و متأله دانمارکی، که از او در مقام بانیِ اگزیستانسیالیسم یاد میشود، مقایسۀ ابتلای ابراهیم ... بیشترنقش سازندۀ تخیل در تاریخ از منظر پل ریکور
چکیده
حضور تخیل در تاریخ از طریق صورتبندی روایی آن رخ میدهد؛ اما این حضور تنشی را ایجاد میکند که موجب میشود از یکسو، گروهی آن را در حوزۀ زیباشناسی روایت قرار دهند و نقش آن را در اثربخشی روایت ... بیشترنظریۀ میرداماد دربارۀ چگونگی تحقق خارجی حرکت و معانی آن
چکیده
حرکت و تغییر در مقابل ثبات، از مسائل دیرین فلسفه است که از دیرباز فیلسوفان بزرگ هر یک سعی در تببین و تحلیل آن داشتهاند. از این جهت بررسی چگونگی تحقق خارجی حرکت نیز وارد مباحث فیلسوفان بزرگ از جمله میرداماد ... بیشترچیستی «عقل فعال» در نظریۀ عقل نزد ابنباجه
چکیده
«عقل فعال» در فلسفۀ ابنباجه در معرفتشناسی، اخلاق و سعادت انسان اهمیت دارد. ازاینرو مبحث «عقل فعال» از جهات مختلف مورد بحث است. «حقیقت عقل فعال» در جایگاه معرفتی و وجودی، صرفنظر ... بیشترحقیقت و واقعیت در پراگماتیسم پیرس و جیمز
چکیده
حقیقت و واقعیت از مباحث بنیادی فلسفی است که پراگماتیستها دربارۀ آن مباحث ویژهای مطرح کردهاند. در این مقاله آرای پیرس و جیمز در این خصوص با هم تطبیق داده میشود تا به این سؤال پاسخ داده شود ... بیشتررشک؛ نقادی کییرکگور از عصر تأمّل بازتابی
چکیده
سورن کییرکگور (1803-1855م)، متفکّر دانمارکی قرن نوزدهم میلادی را اکثراً با اندیشۀ او دربارۀ حیات فردی انسان در نسبت با ایمان مسیحی میشناسند؛ امّا در کنار این حوزه، کییرکگور به حیات اجتماعی یا مدنی ... بیشتردیدگاه نوصدرائیان معاصر دربارۀ سازگاری نظریۀ «ترکیب جسم از ماده و صورت» با نظریۀ «ترکیب جسم از اجزاء»
چکیده
در این مقاله، دیدگاه نوصدرائیان معاصر دربارۀ سازگاری نظریۀ «ترکیب جسم از ماده و صورت» با نظریۀ «ترکیب جسم از اجزاء» را بررسی مینماییم. برای این منظور، در مقدمه، با اشاره به اینکه یونان خاستگاه ... بیشترتنش انسانشناختی؛ پرسش از ذات انسان و متافیزیکِ سوبژکتیویته نزد کانت
چکیده
کانت هر سه مسئلۀ اساسی فلسفه را به مسئلهای یگانه و نهایی (انسان چیست؟) بازمیگرداند و حلّ آن را بر عهدۀ انسانشناسی فلسفی میگذارد. باری، اگر از این دید در مهمترین اثر فلسفی کانت، یعنی نقادی عقل محض ... بیشترنسبت دستورزبان و منطق در نظر ابونصر فارابی
چکیده
فارابی در مباحث زبانشناسانۀ رایج در محافل علمی جامعۀ اسلامی با لحاظ کردن مسائل فلسفی-زبانشناختی پیشین منظر جدیدی اتخاذ کرد و برای مسائل پدید آمده پاسخهایی فلسفی یافت. منازعۀ میان منطق و دستورزبان ... بیشتررایشنباخ و گذار از تألیفیِ پیشین به پیشینِ نسبیشده