نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

• اصغر واعظی ¹
• پروین ایزدی ²

¹ دانشیار فلسفه دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری فلسفه معاصر، دانشگاه خاتم، تهران، ایران.

چکیده

دیالکتیک به‌عنوان روش در فکر و استدلال فلسفی، نقشی محوری در فلسفۀ افلاطون و هگل دارد. افلاطون، به‌ویژه در دیالوگ‌هایی مانند جمهوری و سوفیست دیالکتیک را به‌عنوان راهی برای دستیابی به حقیقت معرفی می‌کند و بنیانی را پایه‌گذاری می‌کند که بعدها توسط هگل توسعه یافت. در فلسفه افلاطون ایده‌ها (مُثُل) ارتباط معنایی و منطقی با یکدیگر دارند و از طریق بررسی متقابل و دیالکتیکی آن‌ها می‌توان به فهمی عمیق‌تر از حقیقت رسید. اما هگل، دیالکتیک را به‌عنوان یک فرایند تاریخی و فلسفی می‌بیند که از طریق تضادها (تز و آنتی‌تز) و رفع آن‌ها (سنتز) پیش می‌رود و این فرایند به‌طور پیوسته آگاهی و شناخت را به سطح بالاتری می‌رساند و در نهایت به‌ تحقق عقل مطلق می‌انجامد. هانس-گئورک گادامر، متأثر از این دو فیلسوف، در کتاب مشهور خود حقیقت و روش تلاش می‌کند تا دیالکتیک را در چارچوب هرمنوتیک فلسفی بازتعریف کند. گادامر با تأکید بر تاریخ‌مندی و زبان به‌عنوان عناصر اساسی فهم، دیالکتیک را نه‌تنها عنصری بنیادین در دست­یابی به حقیقت، بلکه عامل جدایی­ناپذیر هر گونه فهم و تفسیر متون و رویداد‌های تاریخی می‌داند. این مقاله به بررسی تأثیر مؤلفه‌های دیالکتیکی افلاطون و هگل بر نظریه هرمنوتیکی گادامر می‌پردازد و به روش تحلیلی- تطبیقی نشان می‌دهد که گادامر چگونه با استفاده از مفاهیم دیالکتیکی افلاطون و هگل و ترکیب آن با اصول هرمنوتیکی خود، چارچوبی نوین با تأکید بر تاریخ‌مندی و گفت‌وگو برای فهم و تفسیر در علوم انسانی ارائه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• افلاطون
• هگل
• گادامر
• هرمنوتیک
• دیالکتیک

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Analysis of Dialectical Components of Plato and Hegel in Gadamer's Philosophical Hermeneutics

نویسندگان [English]

• Asghar vaezi ¹
• Parvin Izadi ²

¹ Associate Professor of Philosophy, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

² Ph.D. Candidate in Contemporary Western Philosophy, Khatam University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Dialectic as a method in philosophical thought and reasoning plays a pivotal role in the philosophies of Plato and Hegel. Plato, particularly in dialogues such as Republic and Sophist, introduces dialectic as a pathway to truth, laying the foundation that was later developed by Hegel. In Plato’s philosophy, ideas (Forms) have meaningful and logical connections with one another, and through mutual and dialectical examination, a deeper understanding of truth can be achieved. However, Hegel views dialectic as a historical and philosophical process that advances through contradictions (thesis and antithesis) and their resolution (synthesis), continuously elevating awareness and cognition to higher levels, ultimately culminating in the realization of Absolute Spirit. Hans-Georg Gadamer, influenced by these two philosophers, endeavors in his seminal work Truth and Method to redefine dialectic within the framework of philosophical hermeneutics. Gadamer, emphasizing historicity and language as essential components of understanding, regards dialectic not only as a fundamental element in attaining truth but also as an inseparable factor in any interpretation of texts and historical events. This article examines the impact of dialectical elements from Plato and Hegel on Gadamer's hermeneutical theory. Using an analytical-comparative approach, it demonstrates how Gadamer integrates the dialectical concepts of Plato and Hegel with his hermeneutical principles, creating an innovative framework that emphasizes historicity and dialogue for understanding and interpretation in the humanities.

کلیدواژه‌ها [English]

• Plato
• Hegel
• Gadamer
• hermeneutics
• dialectics