مقاله پژوهشی
نقد، ویرایش و معرفت‌شناسی گواهی
نقد، ویرایش و معرفت‌شناسی گواهی

سید محسن اسلامی

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 1-14

چکیده
  رابطۀ مؤلف با تألیف از جهات مختلف حائز اهمیت است. بخشی از اخلاق پژوهش و نگارش که شامل بررسی انتحال یا سایه‌نویسی می‌شود، ناظر به همین موضوع است. استدلال می‌کنم که همسو با این ایده، ویرایش نیز ممکن است ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
ریشه‌یابی نظریۀ تجرد خیال سهروردی در آثار ابن‌سینا
ریشه‌یابی نظریۀ تجرد خیال سهروردی در آثار ابن‌سینا

علی اصغر جعفری ولنی؛ دنیا اسدی فخر نژاد

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 15-36

چکیده
  از سویی شیخ اشراق با پذیرش وجود قوای گوناگون برای نفس، و اینکه خیال را به عنوان قوه­ای از قوای نفس می­ داند، دیدگاهی همسو با نظر ابن‌سینا پیدا کرده است. ابن‌سینا، تمامی قوای مربوط به نفس، غیر از قـوه ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
جایگاه واهمه در عمل از منظر ابن‌سینا
جایگاه واهمه در عمل از منظر ابن‌سینا

سعید حسن زاده؛ محمد سعیدی مهر؛ رضا اکبری

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 37-60

چکیده
  از منظر ابن‌سینا، قوه واهمه یکی از مهم‌ترین مبادی عمل است. این قوه مبدأ ادراکی عمل است. ادراک پیشین عمل، به‌کارگیری متصرفه برای تصور عمل،  تحریک شوق شهوی و غضبی از طریق ادراک جزئی و تصوری نفع و ضرر، ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
برهان زیبایی از منظر سی اس لوئیس
برهان زیبایی از منظر سی اس لوئیس

مریم سیف؛ فرح رامین

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 61-78

چکیده
  هرچند مباحث مدوّن و مکتوب بسیاری دربارۀ زیبایی در آثار افلاطون، ارسطو، فیثاغوریان و دیگر فیلسوفان یافت می­ شود، اما این مباحث تقریباً از سدۀ هجدهم به این‌سو، به‌صورت قلمروی معرفتی مطرح شد. در میان ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
تقسیم‌بندی معقولات از دیدگاه ابن‌سینا
تقسیم‌بندی معقولات از دیدگاه ابن‌سینا

جواد صوفی؛ مهدی عظیمی

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 79-102

چکیده
  پس از اینکه تقسیم‌بندی معقولات به معقولات اولی، معقولات ثانیه­ی فلسفی و ثانیۀ منطقی، از سوی میرداماد ارائه شد و از سوی ملاصدرا مورد تأیید و تحکیم قرار گرفت، دیدگاه نهایی در تقسیم‌بندی معقولات تا امروز ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
«متافیزیک شر»؛ تفسیر هستی‌شناختی از نظام آزادی
«متافیزیک شر»؛ تفسیر هستی‌شناختی از نظام آزادی

احمد عبادی؛ الهام السادات کریمی دورکی

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 103-125

چکیده
  رسالۀ پژوهش‌های فلسفی در باب ذاتِ آزادی انسان (1809)، پژوهشی هستی‌شناختی دربارۀ آزادی به‌مثابۀ ذات بشر است که وجه مثبت و تعیین‌کنندۀ شر را در ذات آزادیِ انسان تصدیق می‌کند. شلینگ برای تثبیت کردن امکانِ ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
چیستی «عقل فعال» در نظریۀ عقل نزد ابن‌باجه
چیستی «عقل فعال» در نظریۀ عقل نزد ابن‌باجه

حسن عباسی حسین ابادی

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 127-148

چکیده
  «عقل فعال» در فلسفۀ ابن‌باجه در معرفت‌شناسی، اخلاق و سعادت انسان اهمیت دارد. ازاین‌رو مبحث «عقل فعال» از جهات مختلف مورد بحث است. «حقیقت عقل فعال» در جایگاه معرفتی و وجودی، صرف‌نظر ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
سمانتیک غیرتابع‌ارزشی حاج‌حسینی
سمانتیک غیرتابع‌ارزشی حاج‌حسینی

اسدالله فلاحی

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 149-166

چکیده
  مرتضی حاج حسینی در ویراست دوم کتاب خویش «طرحی نو از اصول و مبانی منطق» دو نظام تابع ارزشی و غیر تابع ارزشی معرفی کرده است که دستگاه استنتاج طبیعی آن دو و سمانتیک نظام تابع ارزشی را در مقاله‌های دیگری ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
بررسیِ تأثیر دستاوردهای فلسفی حکمتِ متعالیه در اجتهاد شیعی: مطالعۀ موردیِ مسئلۀ «وحدتِ وجود»
بررسیِ تأثیر دستاوردهای فلسفی حکمتِ متعالیه در اجتهاد شیعی: مطالعۀ موردیِ مسئلۀ «وحدتِ وجود»

علی اردشیر لاریجانی؛ سید مصطفی محقق داماد؛ محمدحسین مطهری فریمانی

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 167-190

چکیده
  مسئلۀ اساسیِ این پژوهش بررسیِ تأثیر یا عدمِ تأثیرِ تحقیقات فلسفی در صدورِ احکامِ فقهی و هدف از آن، اثباتِ این تأثیر با مطالعۀ موردیِ مسئلۀ «وحدتِ وجود» در حکمت متعالیه است. برخی فُقها در احکامِ ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
ملاحظاتی درباره صورت در نظریۀ ماده - صورت‌گرایی ابن‌سینا و کیت فاین
ملاحظاتی درباره صورت در نظریۀ ماده - صورت‌گرایی ابن‌سینا و کیت فاین

حمیده مختاری

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 191-219

چکیده
  بر اساس نظریه «ماده-صورت‌گرایی» ساختار اجسام مادی از دو جزء ماده و صورت ترکیب یافته است. «ابن‌سینا» و فیلسوف متافیزیک تحلیلی معاصر «کیت فاین» معتقد به ماده-صورت‌گرایی هستند. بر این ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
ردپای برگسون در تفسیر هایدگر از زمان
ردپای برگسون در تفسیر هایدگر از زمان

حسین ملکوتی؛ بیژن عبدالکریمی؛ علی مرادخانی

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 221-236

چکیده
  در ابتدای کتاب وجود زمان نام برگسون در کنار نام ارسطو آمده است، جایی که هایدگر سعی دارد مفهوم حیث زمانی را از زمان سنتی مورد استفاده در فلسفه تمایز دهد. حال سؤال اینجاست که پس از اشارۀ هایدگر به نام ارسطو، ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
موقعیت‌های ایزوتوپیک سرمایه‌داری: امکان انقلاب در فلسفۀ شیزوفرنیک دلوز-گتاری
موقعیت‌های ایزوتوپیک سرمایه‌داری: امکان انقلاب در فلسفۀ شیزوفرنیک دلوز-گتاری

مهدی مومنی نیا؛ اصغر واعظی

دوره 21، شماره 2 ، اسفند 1402، صفحه 237-260

چکیده
  در فلسفۀ شیزوفرنیک یا اُنتو-اِتیکو-اِستتیکِ دلوز-گتاری، هستی ارتباطی وثیق با زیباشناسی و اخلاق دارد؛ و این یعنی برقراری پیوندی انقلابی و بدیع میان حوزه­ هایی که پیش­تر منفک از یکدیگر دیده می ­شدند. ...  بیشتر