علمی -پژوهشی
تحلیلی هرمنوتیکی از فلسفه‌‏ورزی منسیوس (Mencius) دربارۀ سیاست
تحلیلی هرمنوتیکی از فلسفه‌‏ورزی منسیوس (Mencius) دربارۀ سیاست

علی آقاجانی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 1-27

چکیده
  منسیوس (Mencius) از مهم‏‌ترین فیلسوفان چیره‏‌دست در پارادایم چینی و سنت کنفوسیوسی است که مقاله در پی تحلیل فلسفه‏‏‏‏‌ورزی او دربارۀ سیاست بر پایۀ روش هرمنوتیک اسکینر است. او هم شارح کنفوسیوس ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
فهم جایگاه بنیادین استعاره در فلسفه از راه تأمل در معانی مختلف
فهم جایگاه بنیادین استعاره در فلسفه از راه تأمل در معانی مختلف "استعارۀ رادیکال" در فلسفۀ ارنست کاسیرر

وحید احمدی؛ محمدرضا حسینی بهشتی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 29-51

چکیده
  در بخش نخست این مقاله از زمینۀ تاریخی و فلسفی طرح استعاره پرسش می‌‏شود. این زمینه با طرح تقابل دو زمینه پر رنگ می‏‌شود: تقابل سازواری استعاره و فلسفه در ارسطو و ناسازواری فلسفه (به‌‏ویژه فلسفۀ کانت) ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
نقد اثبات حرکت جوهری از راه تبعیت، تشأن و علیت
نقد اثبات حرکت جوهری از راه تبعیت، تشأن و علیت

مهدی اسدی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 53-78

چکیده
  معروف‏‌ترین برهان صدرا در اثبات حرکت جوهری برهانی است که به وجود نسبت خاصّی بین عرض و جوهر پای ‏می‏‌فشرد و با تعبیرهایی همچون تابعیت عرض از جوهر، معلول‏ بودن، لازم ‏بودن و شأن‏ بودن عرض برای ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
درنگی در تفکر وجودی شاعرانه از منظر هایدگر متأخر
درنگی در تفکر وجودی شاعرانه از منظر هایدگر متأخر

حسین اسفندیار؛ علی فلاح رفیع

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 79-100

چکیده
  هایدگر در مطالعات فلسفی خود رویکرد جدیدی به تفکر می‏‌گشاید که متفاوت با تفکر متافیزیکی است و از آن با عنوان عام "تفکر وجودی"یاد می‌‏کند. آدمی در چنین تفکری، باید گشوده به روی حقیقت هستی باشد و به ندای ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
حقّ بر مجازات‏ کردن در فلسفه هابز: مبانی و پی‏امدها
حقّ بر مجازات‏ کردن در فلسفه هابز: مبانی و پی‏امدها

شایان اکبری؛ احمد حاجی ده‌آبادی؛ حسن عالی‌پور؛ احمد فلاحی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 101-126

چکیده
  توجیه کیفر همواره به‏‌عنوان یکی از موضوعات مناقشه‌بر‏انگیز و بنیادین فلسفه حقوق کیفری مطرح شده است. تبیین مبانی مجازات و چگونگی حق‌‏یابی دولت در کیفردهی شهروندان، به شیوۀ دقیقی در فلسفه توماس ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
تفسیر روان‌شناختی اراده معطوف به قدرت در فلسفۀ نیچه: بررسی مبانی، پیامدها و نتایج آن برای اخلاق
تفسیر روان‌شناختی اراده معطوف به قدرت در فلسفۀ نیچه: بررسی مبانی، پیامدها و نتایج آن برای اخلاق

محمدحسین امامی؛ احمد فاضلی؛ حسین مصباحیان

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 127-161

چکیده
  مفهوم «ارادۀ معطوف به قدرت» در فلسفۀ نیچه جایگاهی محوری دارد، اما تفسیر آن همواره محل بحث‌وجدل بوده است. در میان تفاسیر گوناگون، تفسیر روان‌شناختی، استعاری و متافیزیکی هر یک دریچه‌ای متفاوت به‌سوی ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
تأویل معنای بخشش به‌‏مثابه حضور در منزلگه آنجابودگی و انکشاف توانش وجودی فهم در ساختار روایی ریکور مورد مطالعه فیلم سینمایی دوران عاشقی
تأویل معنای بخشش به‌‏مثابه حضور در منزلگه آنجابودگی و انکشاف توانش وجودی فهم در ساختار روایی ریکور مورد مطالعه فیلم سینمایی دوران عاشقی

سروناز تربتی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 163-188

چکیده
  مقالۀ حاضر با هدف تأویل و احیای معنای بخشش، به خوانش اصطلاح ریکور از «آنجابودگیِ» بخشش، می‏پردازد. از این‌‏رو، با توجه به فهم هرمنوتیکی، وجود را در معنای بخشش و دادگی تأویل کرده و با بهره‌‏گیری ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
بررسی انتقادی یک نقد درباره سمانتیک نظام غیرتابع‌‌ارزشی؛ روابط علّی، معنایی و منطقی چگونه صورت‌بندی و ارزیابی می‌شوند؟
بررسی انتقادی یک نقد درباره سمانتیک نظام غیرتابع‌‌ارزشی؛ روابط علّی، معنایی و منطقی چگونه صورت‌بندی و ارزیابی می‌شوند؟

مرتضی حاجی‌حسینی؛ محمدحسین اسفندیاری

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 189-222

چکیده
  دو جمله «اگر خورشید طلوع کند، هوا روشن می‌شود» و «اگر باران ببارد، زمین خیس می‌شود» اگر در منطق کلاسیک صورت‌بندی شوند این نتیجه از آن‌ها به دست می‌آید که «اگر خورشید طلوع کند، زمین خیس ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
بررسی نقدهای غلامرضا فیاضی به تقریر مشهور وجود ذهنی
بررسی نقدهای غلامرضا فیاضی به تقریر مشهور وجود ذهنی

محمد حسین زاده

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 223-243

چکیده
  تقریر مشهور وجود ذهنی ـ که با محوریت حضور ماهیت در دو موطن ذهن و عین و انحفاظ ذات و ذاتیات مطرح شده است ـ همواره با اشکالات متعدد مواجه بوده است؛ جمهور حکما ـ اعم از مشاء، اشراق و متعالیه ـ نیز به این اشکالات ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تحلیل روش‌شناختی مواجهۀ سهروردی با «خود»
تحلیل روش‌شناختی مواجهۀ سهروردی با «خود»

سهراب حقیقت

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 245-263

چکیده
  از حیث معرفت‌شناسی کشف «خود»، ماهیت «خود» و ارتباط انسان با «خود» در فلسفه اشراق جایگاه ویژه دارد. مسئلۀ اصلی در این مقاله این است که سهروردی چگونه «خود» را کشف می‌‌کند و مکانیسم ...  بیشتر
علمی -پژوهشی
این‌همانی چیست؟ نظریه ویتگنشتاین درباره گزاره‌های این‌همانی
این‌همانی چیست؟ نظریه ویتگنشتاین درباره گزاره‌های این‌همانی

موسی دیباج

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 265-284

چکیده
  اهمیت گزاره‏‌های این‌‏همانی در منطق ویتگنشتاین بیش از هرگونه گزاره دیگری اعم از بسیط یا معین است. گزاره‌‏های این‏‌همانی است که از طریق آن می‌‏توانیم به عینیت و یگانگی ماهوی جهان آگاهی یقینی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
نقد لکان بر اخلاق کانتی از موضع سادی
نقد لکان بر اخلاق کانتی از موضع سادی

علیرضا ضمیری؛ احمد فاضلی؛ حسن فتح‌زاده

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 285-305

چکیده
  از انتقادات رایج به نظریۀ اخلاقی کانت، توجه بیش از حد به عقل و مطلق بودگی آن در قانون اخلاقی است. به گونه‌ای که بی‌توجهی به سایر عناصر دخیل در حکم اخلاقی از جمله احساسات منجر به ناممکنی و ظهور سویه سادیستی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
پدیدارشناسی روح هگل و مسئلۀ شیء فی‌نفسۀ کانتی
پدیدارشناسی روح هگل و مسئلۀ شیء فی‌نفسۀ کانتی

افشین علیخانی دهقی؛ محمد مشکات؛ محمدجواد صافیان

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 307-326

چکیده
  مفهوم شیء فی‌نفسه در فلسفۀ کانت همان عاملی است که ما را از شناخت شیء چنان که در خود هست محروم می‌سازد و به همین خاطر برای هگل که اعتقاد داشت دانش به هیچ حدی محدود نمی‌شود، پذیرفتنی نبود و او برای رسیدن ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
از ضرورت علّی فاعلی تا تعین‌باوری غایت‌شناختی در متافیزیک اپسیلن، ثتا، لامبدا و اخلاق نیکوماخوسی
از ضرورت علّی فاعلی تا تعین‌باوری غایت‌شناختی در متافیزیک اپسیلن، ثتا، لامبدا و اخلاق نیکوماخوسی

سید امیرعلی موسویان

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، صفحه 327-348

چکیده
  تشتت آرای موجود در مسئله اصل موجبیت، محصول یک‌بعدی نبودن آثار و مسیر تفکر ارسطو است. در اخلاق نزد ارسطو به‌رغم وجود اصل کلی ضرورت، اما به اصل موجبیت به نحو متفاوتی از آثار منطقی، فیزیکی و متافیزیکی پرداخته ...  بیشتر