نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علیرضا ضمیری ¹
• احمد فاضلی ²
• حسن فتح‌زاده ³

¹ دانش آموخته دکتری فلسفه اخلاق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم، قم، ایران.

² دانشیار گروه فلسفه اخلاق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم، قم، ایران

³ دانشیار، گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، ایران

چکیده

از انتقادات رایج به نظریۀ اخلاقی کانت، توجه بیش از حد به عقل و مطلق بودگی آن در قانون اخلاقی است. به گونه‌ای که بی‌توجهی به سایر عناصر دخیل در حکم اخلاقی از جمله احساسات منجر به ناممکنی و ظهور سویه سادیستی مبانی اخلاقی کانت می‌شود و زمینۀ مناسبی برای بروز شر فراهم می‌آورد. مطابق این نگاه، شر ملازم با خیر تلقی می‌شود چرا که مراد از خیرِ اخلاقی عملِ مطابق با امر مطلق است فارغ از محتوای آن. همسو با ناممکنی امرمطلق، ساد مبانی اخلاقی کانت را جابه‌جا می‌کند و نام هر اراده مطلقی را با توجه به اصل عدم تناقض شر می‌انگارد. بنابراین می‌توان هر عمل شنیع اخلاقی را با توجه به گنجاندن در ماکسیم، مطابقِ قانون اخلاقی اراده کرد، بدون اینکه خللی به مبانی امر مطلق وارد شود. از نظر لکان وفاداری به میل، و ویژگی ارضا ناپذیری آن ملاک اخلاقمندی است که اگر اخلاق تهی از عناصر پاتولوژیک لحاظ شود تبدیل به ضد خود یعنی اخلاق سادی خواهد شد و اخلاقِ میل به جای آنکه از ابژه‌ای به ابژۀ دیگر حرکت کند در بستر ارضای سادی گرفتار خواهد آمد، در نتیجه در حرکت به سوی ورای لذت در غایی‌ترین آستانۀ واقعیت جا می‌ماند. کانت برای اجتناب از درافتادن در سویۀ سادیستی اخلاق خود از مفهوم خاص احترام به‌مثابه نمایندۀ عنصر پاتولوژیک و رفع این شکاف برای اخلاق خود بهره می‌برد.

کلیدواژه‌ها

• ساد
• کانت
• میل
• لکان
• قانون اخلاقی
• امر پاتولوژیک

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Lacan's Critique of Kantian Ethics from Sade's Point of View

نویسندگان [English]

• Alireza Zamiri ¹
• Ahmad Fazeli ²
• Hassan Fatzade ³

¹ PH.D. of Moral Philosophy, Faculty of Theology and Islamic Studies, Qom University, Qom, Iran.

² Associate Professor, Department of Moral Philosophy, Faculty of Theology and Islamic Studies, Qom University, Qom, Iran

³ Associate Professor, Department of Philosophy, Faculty of Humanities, University of Zanjan, Iran

چکیده [English]

One of the common criticisms of Kant's moral theory is the excessive attention to reason and its absoluteness in the moral law. In such a way that neglecting other elements involved in the moral judgment, including feelings, leads to the impossibility and emergence of the sadistic strain of Kant's moral foundations and provides a suitable ground for the emergence of evil. According to this view, evil is considered to be associated with good, because what is meant by moral good is an action that is in accordance with the absolute, regardless of its content. Aligned with the impossibility of the absolute, Sade moves Kant's moral foundations and considers the name of every absolute will to be evil according to the principle of non-contradiction. Therefore, any morally heinous act can be willed according to the moral law according to the inclusion in the maxim, without disturbing the foundations of the absolute. According to Lacan, loyalty to desire and its insatiability is a moral criterion that If morality is considered devoid of pathological elements, it will become its opposite, simple morality, and the morality of desire, instead of moving from one object to another object, will be caught in the bed of simple satisfaction, as a result, in the movement towards pleasure at the ultimate threshold. The truth remains. Kant uses the special concept of respect as a representative of the pathological element to avoid falling into the sadistic side of his ethics and to fix this gap for his ethics.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Sade
• Kant
• Lacan
• Desire
• Moral Low
• The Pathologic