نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسنده

• امیر صمصامی

گروه فلسفه، دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

محاورهٔ پارمنیدس اساساً درصدد رد یا حتی بازنگری و تصحیح جزم‌های پیش‌نهاده‌شده دربارهٔ فرض‌ ایده‌ها نیست، بلکه برآن است تا آن‌ جزم‌ها را با بنیادگذاریِ منطقی-مفهومی به سطح دانش حقیقی نزدیک سازد. بر همین مبنا، نگارنده در این مقاله می‌کوشد تا نشان دهد مسئلهٔ بهره‌مندی (μέθεξις) که نقطهٔ کانونی انتقادات وارده به آموزه‌ ایده‌ها در بخش اول محاورهٔ پارمنیدس است، در پرتو بررسی دیالکتیکی فرض واحد در بخش دوم محاوره و لحاظ کردن حیثیت در نسبت با غیر آن (کثیر)، بنیاد منطقی خود را احراز می‌کند؛ چرا که مسئلهٔ نسبت واحد و کثیر خود به منزلهٔ صورت کلی و منطقی نسبت میان ایده و افراد بهره‌مند از ایده است. از این رو بررسی خواهیم کرد که افلاطون چگونه با نشان دادن اندیشه‌ناپذیری و تناقض‌آمیز بودن فی‌نفسگی و جدایی مطلق واحد از افراد کثیر تحت شمول آن، دیالکتیک واحد و کثیر را به منزلهٔ آشکارکنندهٔ ضرورت نسبت‌مندی درونی مفهوم واحد در کار می‌آورد. در نتیجه، بر این مبناست که مسئلهٔ حضور ایده (παρουσία) در افراد و نیز بهره‌مندی افراد (μέθεξις) از ایده در سطح مفهومی-منطقی تبیین قابل دفاعی به دست خواهد آورد و می‌توان آن را موضع روشن و مشخص افلاطون در برابر انتقادات وارد بر ابهام نسبت بهره‌مندی در آموزهٔ ایده‌ها تلقی کرد.

کلیدواژه‌ها

• پارمنیدس
• افلاطون
• ایده
• دیالکتیک
• متکسیس
• نسبت‌مندی

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Plato's Parmenides: Logical Groundwork of Methexis in the Dialectic of One and Many

نویسنده [English]

• Amir Samsami

Department of Philosophy. Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

The Parmenides is not fundamentally intended to reject, revise, or even correct the dogmatic presuppositions regarding the hypothesis of Ideas. Rather, its aim is to bring those presuppositions closer to the level of true knowledge by means of a logical-conceptual grounding. On this basis, the author seeks in this paper to demonstrate that the problem of participation (methexis), which constitutes the focal point of the criticisms directed at the doctrine of Ideas in the first part of the Parmenides, finds its logical foundation in light of the dialectical examination of the hypothesis of the One in the second part of the dialogue. For the problem of the relation between the One and the Many is itself the general and logical form of the relation between the Form and the particulars that participate in it. Accordingly, we will examine how Plato, by showing the unintelligibility and contradictory nature of the One’s pure in-itselfness and absolute separation from the many particulars under its universality, deploys the dialectic of the One and the Many as a means of revealing the necessity of inner relationality within the concept of the One itself. Consequently, it is on this basis that a conceptually and logically defensible account of the presence (parousia) of the Idea in particulars, as well as the participation (methexis) of particulars in the Idea, can be achieved—and this may be regarded as Plato’s clear and determinate position in response to the criticisms levelled against the ambiguity of participation in the doctrine of Ideas.

کلیدواژه‌ها [English]

• Parmenides
• Plato
• Idea
• dialectic
• methexis
• relationality