نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

• ایرج نیک سرشت

استاد

چکیده

ما در این پژوهش می‌خواهیم با تحلیل کلیّات، نظریه‌های کیمیاگری به طور کلّی و نظریۀ کیمیاگری جابر بن حیان را به طور خاص نشان دهیم. در این مبحث این فرصت نیز فراهم هست تا منشأ ارسطویی، رواقی و نوافلاطونی این نظریه را هم نشان دهیم. ما این نظریه را نظریۀ میزان می‌نامیم، نظریه‌ای که هدف آن تقلیل همۀ پدیده‌های طبیعی به طور کلّی و همۀ داده‌های دانش علمی مانند کیهان‌شناسی، فیزیک و کیمیاگری به قوانین کمّی اندازه‌گیری است. نظریۀ میزان در قرون وسطی، نظریه‌ای برای تأسیس یک سیستم کمّی علوم طبیعی بوده است. خواهیم دید که جابر درجات شدت کیفیات ابتدایی را که طرح آنها را از داروهای یونانی وام گرفته است، به مجموعه‌ای از اعداد مشخصه تقلیل می‌دهد و روابط این گمانه‌زنی‌ها را با علم‌الحساب تیمائوس و فیثاغورث بررسی خواهیم کرد. بررسی نقش خاصی که در گمانه‌زنی‌های جابر به عدد هفده بازمی‌گردد.ما در این پژوهش می‌خواهیم با تحلیل کلیّات، نظریه‌های کیمیاگری به طور کلّی و نظریۀ کیمیاگری جابر بن حیان را به طور خاص نشان دهیم. در این مبحث این فرصت نیز فراهم هست تا منشأ ارسطویی، رواقی و نوافلاطونی این نظریه را هم نشان دهیم. ما این نظریه را نظریۀ میزان می‌نامیم، نظریه‌ای که هدف آن تقلیل همۀ پدیده‌های طبیعی به طور کلّی و همۀ داده‌های دانش علمی مانند کیهان‌شناسی، فیزیک و کیمیاگری به قوانین کمّی اندازه‌گیری است.

کلیدواژه‌ها

• "؛ کیمیا"؛
• ریاضیات"؛ جابر"؛ کراوس"؛ نظریۀ میزان"؛
• "؛ افلاطون"

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Etude de l'alchimie et du rôle des mathématiques dans la théorie de la Balance (‘ilm al-mîzân) de Jâbir Ibn Hayyân

نویسنده [English]

• iraj nikseresht

professor

چکیده [English]

Nous voudrons montrer en analysant les grandes lignes de la théorie alchimie en générale et en particulière la théorie alchimie de Jâbir. Nous aurons l’occasion de montrer l’origine aristotélicienne, stoïcienne et néoplatonicienne de cette théorie. On va appeler la théorie de la Balance, théorie qui a pour but de réduire tous les phénomènes de la nature en général et toutes les données de connaissance scientifique tells que la cosmologie, la physique et l’alchimie à des lois de quantité de la mesure. La théorie de la Balance représente au moyen-âge la théorie pour fonder un système quantitatif des sciences naturelles. On verra Jâbir ramener les degrés d’intensité des qualités élémentaires, dont il emprunte le schéma aux médecines grecs, à des séries de nombres caractéristiques, et on étudiera les rapportes de ces spéculations avec le Timée et l’arithmologie pythagoricienne. L’examen de rôle particulier qui revient au nombre dix-sept dans les spéculations de jâbir.Nous voudrons montrer en analysant les grandes lignes de la théorie alchimie en générale et en particulière la théorie alchimie de Jâbir. Nous aurons l’occasion de montrer l’origine aristotélicienne, stoïcienne et néoplatonicienne de cette théorie. On va appeler la théorie de la Balance, théorie qui a pour but de réduire tous les phénomènes de la nature en général et toutes les données de connaissance scientifique tells que la cosmologie, la physique et l’alchimie à des lois de quantité de la mesure.

کلیدواژه‌ها [English]

• Alchimie
• mathématiques
• Jâbir"
• Kraus"
• Théorie de la Balance"
• "
• Platon"