نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه دانشگاه تهران

2 استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مطهری

چکیده

بازشناسی عقاید و باورهای صحیح از خطا وکافی از ناکافی، یکی از دلمشغولی‌های عمده فلاسفه است. در این مقاله از آرای دو تن از فلاسفه‌ای که در این مورد به بحث پرداخته‌اند سخن به میان خواهد آمد. پیرس، مؤسس پراگماتیسم در قرن بیستم، از چهار روش تثبیت عقیده سخن می‌گوید: جزمی، سلطه جو، پیشینی و علمی. وی پس از معرفی و ذکر محاسن و معایب این روش‌ها، در پایان، روش علمی را به عنوان روش برتر برمی‌گزیند. از آنجا که پیرس خود اذعان دارد اندیشه‌اش، به طور کلی، تحت تأثیر افکار سقراط شکل گرفته است بر آن شدیم تا، فارغ از مباحث دیگر، اثرپذیری پیرس را از سقراط در بحث  انواع تعریف در دیالکتیک‌های سقراطی پی‌گیری کرده و نشان دهیم چگونه، به قول پیرس، پراگماتیسم، گویی واقعاً فلسفه سقراط است. در بررسی نظر سقراط، از شیوه دیالکتیکی او برای رسیدن به تعریف کلی بهره برده‌ایم که در رساله دینداری یا  اثوفرون افلاطون به کار گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Socratic Dialectical Method in definition of piety and Its Influence on The Fixation of Belief of Pierce

نویسندگان [English]

  • Saeideh Kowkab 1
  • atieh zandieh 2

1 Department of philosophy of Tehran university, Tehran, Iran

2 Department of philosophy of Motahari university, Tehran, Iran

چکیده [English]

Identifying right and wrong beliefs, adequate and inadequate convictions, is one of philosophers’ concerns. In this paper, we discuss about ideas of two philosophers (Pierce and Socrates) on this issue. Pierce, the founder of pragmatism in the twentieth century, discusses about four methods of the fixation of belief: tenacity method, authority method, a priori method, and scientific method. He introduces these four methods and represents their advantages and disadvantages. Ultimately, he designates the scientific method as the best method. Pierce, himself, acknowledges that his ideas are influenced by Socrates’s thoughts. This acknowledgment led us to investigate how Pierce’s ideas are influenced by Socrates’ thoughts on ‘the types of definition in Socratic dialectics’ and how, in Pierce’s words, pragmatism is really the philosophy of Socrates. To study Socrates’s thoughts, we used a Socratic dialectic method on universal definition - that has been used in Plato’s Euthyphron

کلیدواژه‌ها [English]

  • Peirce
  • Socrates
  • dialectic
  • Pragmatism
  • fixation of belief
  • Euthyphro
ارسطو (1379)، متافیزیک (مابعدالطبیعه) ارسطو، ترجمه شرف الدین خراسانی، تهران، حکمت، یک جلدی، چاپ دوم.
اسکفلر، اسرائیل، (1366)، چهار پراگماتیست، ترجمه حسن حکیمی، تهران: نشر مرکز.
اعلم، امیر جلال‏الدین، (1378)، فیلسوفان یونان و روم ، (از دانشنامه ملخص فلسفه و فیلسوفان غرب)، تهران: بوستان توحید.
افلاطون (1380)، دورة آثار افلاطون، ترجمة محمد حسن لطفی، تهران، خوارزمی، 4 جلدی، چاپ سوم.
جیمز، ویلیام، (1370)، پراگماتیسم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
کاپلستون، فردریک (1368)، تاریخ فلسفه یونان و روم، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، تهران، علمی و فرهنگی و سروش، 9 جلدی، چاپ دوم.
گاتری، دبلیو. کی. سی. (1378)، تاریخ فلسفه یونان: افلاطون، ترجمة حسن فتحی، تهران، فکر روز.
گمپرتس، تئودور (1375)، متفکران یونانی، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی، 3 جلدی.
یگر، ورنر (1376)، پایدیا، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران: شرکت انتشارات خوارزمی، 3 جلدی.
Gallie, W.B. (1952), Peirce and Pragmatism, Edinburgh.
 Hartshorne, Charls, P. Weiss, and A. Burks eds. (1931), Collected Papers of Charls Sanders Peirce, 8 vols, Cambridge, MA: Belknap press of Harvard
Peirce, C.S. (1877.), “The Fixation of Belief”, in Winer, Philip. (1958), Charles s. Peirce: selected Writings, New York: Dover (91-113). 
_________ (1905), “What Pragmatism Is”, in Winer, Philip, (1958), Charles s. Peirce: selected Writings, New York: Dover, (180-203).
_________(1878), “How to Make Our Ideas Clear”, in Winer, Philip, (1958), Charles s. Peirce: selected Writings, New York: Dover (113-137).
Rorty, Richard (1980), Philosophy and the Mirror of Nature, Basil Blackwell.
Wennerberg, Hjalmar (1962), The Pragmatism of C.S. Peirce, CopenHagen, Cwk Gleerup Lund, CopenHagen.