نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسنده

• مصطفی زالی

استادیار گروه فلسفه دانشگاه تهران

چکیده

اتحاد عاقل و معقول در موضعی که معقول مغایر ذات عاقل باشد از ابداعات فلسفه صدرایی به شمار می‌رود. در تبیین کیفیت هستی‌شناختی این اتحاد، برخی مقصود از آن را، تحقق عاقل و معقول به وجودی یکتا و از جهتی یکتا و برخی دیگر، تحقق معقول برای عاقل به نحوی می‌دانند که معقول از شئون وجودی عاقل باشد. یکی از براهین بر اثبات این مطلوب، برهان ماده و صورت است. در این برهان با فرض هم‌سنخی پذیرش صورت توسط ماده و معقول توسط عقل و اتحادی دانستن ترکیب ماده و صورت، اتحاد عاقل و معقول اثبات می‌شود. ولی برخی این برهان را ناتمام دانسته، سنخ اتحاد عاقل و معقول را شدیدتر از اتحاد ماده و صورت می‌دانند. این مقاله با تدقیق محل نزاع، نشان می‌دهد که این اختلاف به دلیل دو دریافت متفاوت از ترکیب اتحادی ماده و صورت است؛ از این رو اولاً برهان ماده و صورت در برابر خدشه‌های وارد بر آن قابل دفاع بوده و ثانیاً با توجه به دو دریافت از حقیقت ترکیب اتحادی ماده و صورت و حقیقت وحدت عاقل و معقول، این برهان به دو نحو تقریر می‌شود که هر تقریر، به اثبات یکی از دریافت‌ها از حقیقت اتحاد عاقل و معقول می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها

• ملاصدرا
• وحدت عاقل و معقول
• ترکیب اتحادی ماده و صورت
• عقل هیولانی

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Unified Composition of Form and Matter and the Problem of Unity of Intellect and object of intellection

نویسنده [English]

• Mustafa Zali

Assistant Professor of Philosophy, University of Tehran

چکیده [English]

Unity of the intellect and the object of intellection (intelligible), where the intellect thinks something other than itself, is one of the most important innovations of the Sadraean philosophy. But there are two main approaches in its interpretation. According to the first, this unity means that the intellect and the intelligible are realized by one and the same existence, whereas according to the second, this unity implies that the intelligible is a description of intellect, so that the ineligible is not external to the intellect. Furthermore, one argument for this unity, known as matter and form argument, proves this unity by supposing a) the congruency between receiving form by matter and receiving the intelligible by intellect and b) the unified composition of form and matter.  But some, rejecting the first premise, objected to the soundness of the argument. Reviewing the premises of the argument, this paper will try to demonstrate that the disagreement on the soundness of this argument is due to two different conceptions of prime matter and the unified composition of form and matter, hence the soundness of the argument. Moreover, two different conceptions of the unity of the intellect and the intelligible is provable, resulting from two conceptions of unified composition of form and matter.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mulla sadra
• Unity of Intellect and Intelligible
• Unified Composition of Form and Matter
• Material Intellect