نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

• ریحانه شایسته ¹
• محمد کاظم علمی سولا ²
• سید مرتضی حسینی شاهرودی ³

¹ دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشیار گروه فلسفۀ اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد

³ استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مسألة رویا از جمله مسائل مورد توجه انسان‌ها در اعصار مختلف بوده است و روان‌شناسان نیز تا حد زیادی دربارۀ آن به تحقیق و بررسی پرداخته‌اند؛ با این حال بسیاری از مسائل آن مانند ماهیت و حقیقت رویاهای صادقه در پاره‌ای از ابهام به سر می‌برد. در این میان ملاصدرا در مقام یک فیلسوف و به مثابه یک روان‌شناس، این مساله را تا حدودی در کتب خود مطرح کرده است و این نوشتار پس از استخراج مبانی فلسفی مرتبط به خواب و مسائل روان‌شناسی آن، نشان داده است که با توجه به دستگاه فکری ملاصدرا مبتنـی بر اصالت وجود، تشکیـک وجود، حرکت جوهری، جسمانیـة ­الحدوث و روحانیة ­البقا و به تبع آن دو بعدی بودن انسان و اعتقاد صدرا به اختیار، شالوده‌ای مناسب برای تعریف رویا، انواع رویا و منشأ رویا به وجود می‌آید. البته باید توجه کرد که گرچه برخی از نظرات ملاصدرا به دلیل توجه به بعد مادی (بدنی) انسان و درنظر گرفتن یکی از ابعاد وجودی وی تا حدودی با روان‌شناسی سازگار است، اما به علت فقدان جنبه تجردی در روان‌شناسی معاصر می‌توان نظرات خاص و دقیقی درباره انواع خواب و به خصوص رویاهای صادقه از دیدگاه ملاصدرا استخراج کرد.

کلیدواژه‌ها

• ملاصدرا
• خواب
• رویا
• فلسفه
• روان‌شناسی شناختی

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Psychological hermeneutic of interpretation of Mulla Sadra's thoughts regarding the sleep issue and examining its philosophic foundations

نویسندگان [English]

• reyhaneh shayesteh ¹
• Mohammad Kathem Elmi Sola ²
• Seyed Morteza Hosseini Shahroodi ³

¹ PhD student in Transcendent Wisdom, Ferdowsi University of Mashhad

² Associate Professor, Department of Islamic Philosophy, Ferdowsi University of Mashhad

³ Professor of Islamic Philosophy and Wisdom, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Dream has always been an attractive issue for the people in various erras and psychologists have investigated it a lot in the past. However, most of the issues relating to dreams such as its nature and the reality of prophetic dreams are still ambiguous. Mulla Sadra as a philosopher and also as a psychologist has relatively considered it in his scientific works. This study, after reviewing the litrature and extracting the philosophic foundations of sleep and its psychological issues, has shown that given the Mulla Sadra's thoughts including principality of existence, gradation of existence, substantial motion, bodily origination, spiritual subsistence and consequently two-dimensionality of human as well as Mulla Sadra's belief in human authority, an appropriate structure is created for difining dream, types of dreams and source of dreams. It should be noted that though a number of Mulla Sadra's opinions regarding material dimension of human and considering one of the dimensions of human relatively corresponds to psychology, one can extract exact ideas and opinions regarding dreams and particularly prophetic dreams from the perspective of Mulla Sadra due to lack of existing immateriality in contemporary psychology.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mulla Sadra
• sleep
• dream
• philosophy
• cognitive psychology