نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری فلسفه دانشگاه تبریز

2 دانشیار گروه فلسفۀ دانشگاه تبریز

چکیده

طی دهه­های گذشته، توسعۀ تکنولوژی پزشکی و دغدغه­های اقتصادی، همچنین گسترش تخصص­گرایی در حوزۀ سلامت باعث زدودن چهرۀ انسانی این حوزۀ شده است. این مسئله باعث شده به هنگام معالجۀ بیمار، تأثیر جنبه­های روانی و محیطی بر وی نادیده گرفته شود و کادر سلامت توجه خود را فقط به بدن بیولوژیکی بیمار معطوف دارند که این امر نیز به دلیل رفتار نادرست آنها با بیمار، شکایات بیماران را در پی داشته است. دست­اندرکاران حوزۀ سلامت برای برطرف کردن مشکلات خود به مکاتب مختلف فلسفی، چون پدیدارشناسی متوسل شده­اند. پدیدارشناسی با آموزه­های مختلف خود، چون در پرانتز نهادن پیش­فرض­ها و تعصبات، این امکان را در اختیار ما قرار می­دهد که بتوانیم واقعیت را آن‌گونه که بر ما پدیدار می­شود، توصیف کنیم. بی­تردید یکی از واقعیاتی که در زندگی روزمره خود با آن مواجه هستیم، مسئله سلامتی و بیماری است. در حالی که در حوزۀ پزشکی مدرن، بیماری به منزله عدم کارکرد درست اندام­ها و سیستم­های بدن و سلامتی به منزله نبود این اختلالات تعریف می­شود، پدیدارشناسی با تأکید بر تجربۀ زیستۀ افراد بر توجه به جنبه­های روانی و محیطی بیماری و سلامتی تأکید دارد. توجه به این جنبه­های بیماری و سلامتی باعث تغییر در معنای بیماری و سلامتی می­شود. بر اساس این معانی پدیدارشناسانه، بیماری دیگر فقط به بدن بیولوژیکی بیمار محدود نمی­شود، بلکه بدن زیستۀ او را دچار اختلال می­کند، بدنی با ابعاد مختلف وجودی که هر کدام از این ابعاد می­توانند تأثیر بسزایی در بیماری وی داشته باشند. توجه به این سطح از بدن و معانی پدیدارشناسانه سلامتی و بیماری سبب می­شود که افق­های دید بیمار و کادر حوزۀ درمان به هم نزدیک شده و آنها ارتباط بهتری با یکدیگر برقرار کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Health and Illness from a Phenomenological Perspective

نویسندگان [English]

  • Somayeh Rafiqi 1
  • Mohammadtaghi Asghari 2

1 PhD graduate in philosophy, Tabriz University

2 Associate Professor in Philosophy, University of Tabriz

چکیده [English]

Over the past decades, the development of medical technology and economic concerns, as well as the expansion of health specialization, causes the dehumanizing of this field. This has led to the neglect of the effect of psychological and environmental aspects on the patient during treatment, and the health staff only pays attention to the patient's biological body, which led to their misbehavior with the patient. To solve their problems, health care professionals have resorted to various philosophical schools, such as phenomenology. Phenomenology, with its various doctrines, such as in bracketing of presuppositions and prejudices, allows us to describe reality as it appears to us. Undoubtedly, one of the realities we face in our daily lives is health and illness. While in the field of modern medicine, illness is defined as the dysfunctioning of organs and systems of the body and health as the lack of these disorders, Emphasizing the lived experience of individuals, phenomenology makes it possible to reveal psychological and environmental aspects of illness and health. Paying attention to these aspects of illness and health changes the meaning of illness and health. According to these phenomenological meanings, the illness is no longer limited to the patient's biological body, but his body is considered as a lived body, a body with different dimensions of existence, each of which can have a significant impact in his illness. Paying attention to this level of the body and the phenomenological meanings of health and illness will bring the horizons of the patient's vision and the field of treatment closer together and they will communicate better with each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Health
  • Illness
  • Phenomenology
  • Medicine
  • Lived Body
رفیقی، سمیه و محمد اصغری (1396)، «نقش پدیدارشناسی مرلوپونتی در پزشکی»، پژوهش­های فلسفی، ش20، 140-117.
 
Bauby, J.D (2007), The Diving bell and the Butterfly, London: Harper Perennial.
Becker, G. (2004), “Phenomenology of Health and Illness”, Encyclopedia of Medical Anthropology, Eds by Carol R. Ember, Melvin Ember, Springer.
Boorse, Ch. (2011), “Concepts of Health and Disease”, Handbook of the Philosophy of Science. Volume 16: Philosophy of Medicine, Ed by: Fred Gifford, Elsevier BV.
Bruner, J. (1985), Actual Minds, Possible Worlds, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Carel, H. (2012), “Nursing and medicine”, RoutledgeCompanionto phenomenology, eds. Luft, S. and Overgaard, S. London &New York: Routledge
ـــــــــــــــــــ (2008), Illness: The art of living, Abingdon: Routledge.
Cassell, E, J, (1979), Clinical Judjment: A Critical Appraisal, Dordrecht: D. Riedell Publishing.
Casey, E. (1976), Imagining: A Phenomenological Study, Indiana.
Descartes, R. (1972), Treaties on Man, Trans. T. Hall, Cambridge: Harvard University Press.
Gadamer, H. (1993), The Enigma of Health, J. Gaiger and N. Walker (trans.), Stanford University Press, California.
Gallagher, Sh. & Zahavi, D. (2006), The Phenomenological Mind: An Introduction to Philosophy of Mind and Cognitive Science, London & New York: Routledge
Hass, L. (2008), Merleau- ponty’s Philosophy, Bloomington: Indiana University Press.
Heelan, P. (2001), “The Lifeworld and Scientific Interpretation”, Handbook of Phenomenology and Medicine, ed by Kay Toombs, Springer.
Heidegger, M. (1993), Being and Time, Trans by Macquarie and Robinson.
Husserl, E. (1993), Cartesian Meditations: An Introduction to Phenomenology, D. Cairns (trans.), Martinus Nijhoff, The Hague, The Netherlands.
ـــــــــــــــــــ (1970), TheCrisisofEuropeanSciencesandTranscendental Phenomenology: An Introduction to Phenomenological Philosophy, Trans. D, Carr, Northwestern University Press, Evanston, Illinois.
ـــــــــــــــــــ (1983), IdeaspertainingtoaPurePhenomenologyandto Phenomenological Philosophy I, Trans. By R. Rojcewicz & A. Schuwer. Dordrecht: Kluwer.
Kockelmans, J. (1994), Edmond Husserl’s Phenomenology, Purdue University Press, Indianan.
Leder, D. (1998), “A Tale of Two Bodies, Cartesian Corpse and the Lived Body”, Body and Flesh, ed. D. Welton, Blackwell, Massachusetts.
ـــــــــــــــــــ (1990), the Absent Body, University of Chicago Press.
ـــــــــــــــــــ (1984), “Medicine and Paradigms of Embodiment”, Medicineand Philosophy, voi.9, no.1, Oxford University Press
Merleau-ponty, M. (1964), Signs, Mc Cleary R., Evanston: Northwestern University Press.
ـــــــــــــــــــ (2005), Phenomenology of Perception, Trans by C. Smith, Routledge: Taylor and Francis Company.
Moran, D. (2000), Introduction to Phenomenology, London & New York: Routledge.
Natanson, M. (1968), Literature, Philosophy and the Social Sciences: Essays in Existentialism and Phenomenology, Dordrecht: Martinus Nijhoff Publishers.
Schutz, Al. (1962), The Problem of Social Reality, Dordrecht: Martinus Nijhoff Publishers.
Smith, A.D. (2003), Husserl and Cartesian Meditations, London and New York: Routledge.
Svenaeus, F. (2001), “The Phenomenology of Health and Illness”, Handbook of Phenomenology and Medicine, ed by Kay Toombs, Springer.
ـــــــــــــــــــ (2000),The Hermeneutics of Medicine and the Phenomenology of Health, London, Kluwer Academic Publishers.
Toombs, K. (2001), “Phenomenology and Medicine”, Handbook of Phenomenology and Medicine, ed by Kay Toombs, Springer,
Zahavi, D. (2003), Husserl’s Phenomenology, Stanford University press, Stanford,
Zaner, R. (1981), The Context of Self: A Phenomenological Inquiry Using Medicine as a Clue, Ohio University Press, Athens,
ـــــــــــــــــــ (1970), TheWayofPhenomenology:CriticismasaPhilosophical Discipline, Western Publishing, New York.