نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفۀ دانشگاه شاهد

چکیده

آنچه امروز به نام پدیدارشناسی هوسرل می‌شناسیم، حاصل تلاش روشمند وی برای فهم ساختار آگاهی و دادگی اشیاء در این ساختار است. یکی از مهم‌ترین ارکان این روش، آن چیزی است که هوسرل از آن با نام «تأمل پدیدارشناختی» یاد کرده و آن را در مقابل تأمل طبیعی-روان‌شناختی قرار می‌دهد. از نظر هوسرل، تأمل یکی از بنیادی‌ترین افعال آگاهی است که آنچه را از پیش به‌صورت تلویحی و ضمنی داده شده، به‌نحوی صریح و مضمون‌ساز فراچنگ می‌آورد؛ لذا در هر تأملی نوعی گذار از آگاهی پیشاتأملی به آگاهی تأملی دیده می‌شود. در فلسفۀ هوسرل متناسب با مراحل سه‌گانۀ تحول فکری وی، با سه گونه تأمل مواجه‌ایم که عبارت‌اند از: «تأمل طبیعی-روان‌شناختی»، «تأمل پدیدارشناختی» و در نهایت، آنچه ما آن را در این مقاله، «تأمل مطلق» یا «تأمل ناتمام» می‌نامیم. از نظر هوسرل هر تأمل، واجد دو جنبۀ متضایف است: الف) متعلق تأمل؛ ب) عامل (سوبژۀ تأمل)؛ لذا هر تأملی همراه با نوعی خودآگاهی یا به تعبیر هوسرل، «خودروشن‌سازی» است؛ بنابراین، متناظر با انواع سه‌گانۀ تأمل در فلسفۀ وی، ما با سه معنا از «خود» یا «اگو» مواجه می‌شویم.در مقاله حاضر ضمن تبیین معنای تأمل در مراحل سه‌گانه فلسفه هوسرل، نقش بنیادین آن در هریک از مراحل سه‌گانه تفکر وی بررسی شده و نشان داده شده است که چگونه تغییر در ابژه تأمل در هریک از این مراحل به درک عمیق تر و بنیادی تری از سوبژه منجر شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis Concerning the Meaning and Role of Reflection in the Triple Phases of Husserl’s Philosophy

نویسنده [English]

  • Hossein Zamaniha

Assistant Professor in Philosophy, Shahed University

چکیده [English]

What we know today as Husserl's phenomenology is the result of his methodic attempt to understand structure of consciousness and the givenness of objects in this structure. One of the most important pillars of this method is what Husserl calls phenomenological reflection and contrasts it with natural or psychological reflection. From Husserl's viewpoint reflection as one of the most fundamental acts of consciousness thematizes and objectifies what has been already given implicitly. Thus, every reflection is a transition from a pre-reflective consciousness to a reflective one. In Husserl's philosophy, there are three kinds of reflection, corresponding to the triple phases of the evolution of his thought: natural reflection, phenomenological reflection and, what we call absolute or incomplete reflection.  Husserl in his works explicitly addresses the first two kinds of reflection but the last one is just understood through the deep contemplation of the third phase of his philosophy. According to Husserl every reflection has two interconnected aspects: the object of reflection and the agent or subject of reflection. In Husserl’s philosophy, corresponding to three meanings of reflection, there are three levels of self-consciousness which eventually lead to the triple conception of self or ego in his philosophy. In the present paper, while explaining the meaning of reflection in the three phases of Husserl’s philosophy, its fundamental role in each of these phases has been examined. Finally, it has been shown how changing the object of reflection in these triple phases, leads to a deeper and more fundamental understanding of the subject.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Husserl
  • Natural-Psychological Reflection
  • Phenomenological Reflection
  • Incomplete Reflection
  • Triple Meanings of Ego
اشپیگلبرگ هربرت (1392)، جنبش پدیدارشناسی، ج1،  ترجمۀ مسعود علیا، تهران، مینوی خرد.
بخشی، اکرم (1388)، «بررسی جایگاه و سیر تحول مفهوم اگو در اندیشۀ هوسرل»، تأملات فلسفی، ش3، پاییز، 81-106.
حقی، سیدعلی (1381)، «مرور مراحل سه‌گانۀ پدیدارشناسی هوسرل»، فلسفه، ش2 و 3، بهار و تابستان، 197-212.
رشیدیان، عبدالکریم (1394)، هوسرل در  متن آثارش، تهران، نشر نی.
ساکالوفسکی، رابرت (1388)، درآمدی بر پدیدارشناسی، ترجمۀ محمدرضا قربانی، تهران، گام نو.
هوسرل ادموند (1386الف)، ایدۀ پدیده شناسی، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، تهران، علمی و فرهنگی.
هوسرل، ادموند (1386ب)، تأملات دکارتی، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، تهران، نشر نی.
 
Gallager, Shaun (2012), Phenomenology, London, Palgrave Macmillan.
ــــــــــــــ & Zahavi, Dan (2008), “Consciousness and Self-consciousness”, The Phenomenological Mind, New York, Routledge, 45-68.
Husserl, Edmund (1982), Ideas Pertaining to a Pure Phenomenology and to a Phenomenological Philosophy, First Book, General Introduction to a Pure Phenomenology, Trans, Fred Kersten, The Hague, Martinus Nijhoff
ــــــــــــــ (1997), Psychological and Transcendental Phenomenology and the Confrontation with Heidegger,  Ed. Thomas Sheehan and Richard  E. Palmer, Dodrecht, Springer Science+Business Media.
ــــــــــــــ (2001a), Logical Investigations, 2v, Tr. J.A. Findlay, London and New York, Routledge.
ــــــــــــــ (2001b), Husserliana 33, Die 'Bernauer Manuskripte' über das Zeitbewußtsein 1917/18,  Ed.Rudolf Bernet and Dieter Lohmar. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers
ــــــــــــــ (2006), HusserlianaMaterialienVIII,SpäteTexteüber Zeitkonstitution (1929-1934): Die C-Manuskripte, Netherlands, Springer.
Kern, Iso (2019), “Important aspects of Edmund Husserl’s phenomenology and phenomenological philosophy that could not be known through Husserl’s own publications during his lifetime”, Philosophical Investigations, Vol 13, Issue 28, 109-125. 
Moran, Dermot (2002), Introduction to Phenomenology, NY: Taylor & Francis e-Libraty.
Nagel, Thomas (1974), “What Is It Like to Be a Bat?”, Mortal Questions, 1990, Cambridge, Cambridge University Press.
Smith, David Woodruff (2018), “Phenomenology”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2018 Edition), Edward N.Zalta (ed.), URL=           https://plato.stanford.edu/archives/sum2018/entries/phenomenology.
Zahavi, Dan (2003), Husserl'sPhenomenology, Stanford, Stanford University.