نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

از دیرباز مفاهیم اساسی معماری در حال نقد و بررسی‌اند؛ زیرا با تغییر زمان دچار دگرگونی شده‌اند. یکی از این مفاهیم اساسی در معماری، فرم است. فرم در هر نگرش و روشِ طراحی معماری تأثیرگذار است و یکی از مشکلات آن، تعدد معنی و نبود تعریفی واحد است؛ سوای اینکه مشخص‌نبودن مفهوم اصلی آن، در ارتباط مستقیم با ندانستنِ سرچشمۀ آن است. اگرچه بسیاری از مطالعات، به‌ویژه در طراحی معماری، به روش‌های تولید فرم یا تفسیر پروژه‌های انجام‌شده پرداخته‌اند، اما بدون شک نپرداختن به خود مفهوم فرم، بخش مهمی از درک معماری را محدود و ناقص می‌کند. بر این اساس، این پژوهش با هدف دستیابی به مفهوم فرم، در تلاش است تا این مفهوم را در طراحی مورفوژنتیک، با رجوع به مبانی نظری آن بررسی کند و سعی دارد پاسخ‌گوی این پرسش باشد که معنی فرم در طراحی مورفوژنتیک چیست و ریشۀ این مفهوم از کجاست؟ این تحقیق به‌لحاظ ماهیت پژوهش، کیفی است که نوع آن تاریخی-تطبیقی و به‌لحاظ قصد از پژوهش، تفسیری است. بدین‌سان یافته‌های آن در دانش‌افزایی و درک صحیح‌تری از موضوع مورد مطالعه به کار می‌آید؛ بنابراین، نتایج آن خالص و منطق پژوهش استقرایی است. این پژوهش نشان می‌دهد که مورف طراحی مورفوژنتیک، برگرفته از برداشت‌های مورفوجنسیس در زیست‌شناسی است؛ اما برخلاف تصورات موجود که سرچشمۀ فرم طراحی را در زیست‌شناسی می‌دانند، این مفهوم ریشه در نظریۀ ارسطو دارد و فرمی که در آن استفاده می‌شود، از هیلومورف ارسطو برداشت شده است و ارتباط مستقیمی بین این دو وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aristotelian Form in Morphogenetic Design (Origin of Form in Morphogenetic Design)

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Motamedi 1
  • Vida Norouz Borazjani 2
  • Afra Gharibpour 3

1 PhD Student in Architecture, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor in Architecture, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

3 Assistant Professor in Architecture, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Form is among the most widely used and primary concepts in architecture that has gone through a revolution through time. It is used in every architecture design method and every style, yet its characteristics are not well understood. Despite many studies in architecture design method of generating form, it fails to consider the concept and meaning of form that raises questions in the meaning of the architecture itself. Therefore, this paper aims to gain the meaning of form in morphogenetic architecture design within the framework of its theory to answer the question of the meaning of form and its origins are. By using the qualitative research method, the attention was focused on the concept of form in morphogenetic architecture and what was said to be its origins (natural sciences). What this method shared was that in digital morphogenesis architecture the concept of form gets its meaning from natural sciences specially biology despite the fact that the concept of form in biology has its roots in Aristotle’s philosophy. Taken together, these findings suggest that the origin of Form in morphogenetic architecture is of Aristotle’s notion hylomorphism origins and there is a direct relation between these two that surprisingly is ignored in architecture studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Morphogenesis
  • Form
  • Architecture Design
  • Aristotle
  • Darwin
حجت، عیسی و همکاران (1398)، «تبیین پارامترهای کیفی و معیارهای ارزیابی تعامل میان فرم و سازه در معماری امروز ایران»، معماری و شهرسازی (هنرهای زیبا)، ش78، ‌ص28-19.
رضایی، حسین، غزال کرامتی و شریف مزین دهباشی (1397)، «فراتحلیل روانشناختی رابطۀ فرم و عملکرد در فرآیند طراحی معماری از منظر خلاقیت»، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، ش2، ص‌298-265.
قوام‌صفری، مهدی (1384)، نظریۀ صورت در فلسفۀ ارسطو، چ3، تهران، حکمت.
گنجی‌خیبری، ابوالفضل، دارا دیبا و آزاده شاهچراغی (1393)، «تبعیت فرم از داده: معماری زمینه‌گرا در عصر دیجیتال»، معماری و شهرسازی ایران، ش19، ص‌63-82.
محمدپور، احمد (1398)، ضد روش: زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی، قم، لوگوس.
موحدزاده، ملیحه، احسان حیدری‌زادی و سروش مهاجری (1396)، «نقش رهیافت ریخت‌زایی(مورفوژنسیس) بر معماری الگوریتمیک الهام گرفته از طبیعت»، پنجمین کنگره بین‌المللی عمران، معماری و توسعه شهری، تهران.
شهیدی، محمدشریف (1388)، « طبیعت، منبع الهام سازه‌های معماری»، منظر، ش 4، ص 75-74.
Ainsworth, T. (2020), “Form vs. Matter”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), plato.stanford.edu/archives/sum2020/entries/form-matter.
Amoruso, G. (2018), “Geometry, Shape, and Typological Adaptation of Lighthouses within the Italian Environment”. Handbook of Research on Form and Morphogenesis in Modern Architectural Contexts. IGI Global.
Aristotle & Barnes, J., (1984), the complete works of Aristotle: the revised Oxford translation, Princeton, Princeton University.
Bard, J., (2008), “Morphogenesis”, Scholarpedia, vol 3, no6: www.scholarpedia.org/article/Morphogenesis.
Bard, J.B. & Bard, J., (1992), Morphogenesis: the cellular and molecular processes of developmental anatomy, Cambridge, Cambridge University.
Bollinger, K., Grohmann, M. & Tessman, O. (2008), “Form, Force, Performance: Multi‐Parametric Structural Design”, Architectural Design, vol: 78, no: 2, 20-25.
Cogdell, C. (2018), “Morphogenesis and evolutionary computation”. In: Cogdell, C. (ed.) Toward a Living Architecture?: Complexism and Biology in Generative Design. Minneapolis; London: University of Minnesota Press.
Darwin, C. (2009), The Origin of Species, 150th Anniversary Edition, Penguin, Kindle edition.
Giostra, S. (2018). “Energy/Form/Rule: Experiments in Energy Form-Finding”. Handbook of Research on Form and Morphogenesis in Modern Architectural Contexts. IGI Global.
Hamm, V. M. (1954), “The Problem of Form in Nature and the Arts”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol 13, no 2, 175–184.
Hensel, M., (2004). “Finding exotic form: An evolution of form finding as a design method”. Architectural design, (3), pp.26-33.
Hensel, M. & Menges, A. (2008), “Inclusive Performance: Efficiency versus Effectiveness towards a Morpho‐Ecological Approach for Design”, Architectural Design, vol: 78, no: 2, 54-63.
Hensel, M. & Menges, A. (2008), “Membrane spaces”, Architectural Design, vol: 78, no: 2, 74-79.
Hensel, M. (2006a), “(Synthetic) life architectures: ramifications and potentials of a literal biological paradigm for architectural design”, Architectural Design, vol 76, no 2, 18-25.
Hensel, M. (2006b), “Computing self‐organisation: environmentally sensitive growth modelling”, Architectural Design, vol 76, no 2, 12-17.
Hensel, M., Menges, A. & Weinstock, M. (2013), Emergent technologies and design: towards a biological paradigm for architecture, New York Routledge.
İçmeli, B. M. (2014), “Digital Morphogenesis in Architectural Design”, https://www.academia.edu/5041153/Digital_Morphogenesis_in_Architectural_Design.
Kolarevic, B. & Malkawi, A. (2005), Performative architecture: beyond instrumentality, New York, Spon.
Kolarevic, B. (2000), “Digital Morphogenesis and Computational Architectures”, SIGraDi’2000-Construindo (n)o espacio digital [4th SIGRADI Conference Proceedings, Rio de Janeiro (Brazil), 1-6 .
Leach, N. (2009a), “Digital morphogenesis”, Architectural Design, vol 79, no 1, 32-37.
Leach, N. (2009b), “Digital Towers”, Architectural Design, vol: 79, no: 4, 68-79.
Macintosh, david, (2012), “Plato: a theory of forms. Philosophy now”, https://philosophynow.org/issues/90/Plato_A_Theory_of_Forms.
Manning, G. (2013), “The History of Hylomorphism”, the History of Ideas, vol 74, no 2, 173-187.
Menges, A., (2008). “Manufacturing performance”. Architectural design, vol: 78, no: 2, 42-47.
Österlund, T. (2010), Methods for morphogenesis and ecology in architecture: Designing the BothnianBay Cultural Center. Finland: University of Oulu.
Pedreschi, R., (2008), “Form, force and structure: a brief history”. Architectural Design, vol: 78, no: 2, 12-19.
Roudavski, S. (2009), “towards morphogenesis in architecture”, International journal of architectural computing, vol 7, no 3, 345-374.
Sahakian, W. S. (1968), Outline-history of philosophy, New York, Barnes & Noble.
Slack, J. M. (2012), Essential developmental biology, John Wiley & Sons.
Spiller, N. (2009), “Parallel biological futures”, Architectural Design, vol: 79, no: 4, 130-131.
Terzidis, K. (2003), “Hybrid Form”, Design Issues, vol 19, no 1, 57-61.
Trummer, P. (2008), “Engineering ecologies”, Architectural Design, vol: 78, no: 2, 96-101.
Voyatzaki, M. & Gourdoukis, D. (2018), “From Morphology to Morphogenesis: On Speculative Architectural Design Pedagogy”, In Handbook of Research on Form and Morphogenesis in Modern Architectural Contexts , 20-40, IGI Global.
Weinstock, M. (2004), “Morphogenesis and the Mathematics of Emergence”, Architectural design, vol: no: 3, 10-17.
Weinstock, M. (2008), “Metabolism and morphology”, Architectural Design, vol: 78, no: 2, 26-33.