نوع مقاله : علمی -پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری فلسفۀ دین مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
2 استادیار گروه کلام و فلسفۀ دین مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
چکیده
علت اعدادی یا معد در فلسفۀ اسلامی به‌عنوان علت غیرحقیقی شناخته می‌شود که معلول هیچ وابستگی وجودی به آن ندارد، ولی زمینه‌ساز پیدایش معلول است. حقیقت و ویژگی‌های علت اعدادی کاملاً روشن نیست. فلاسفۀ اسلامی مباحث مجمل و پراکنده‌ای در مورد آن مطرح کرده‌اند؛ اما به‌طور منسجم و مفصل به آن نپرداخته‌اند. در این مقاله تلاش می‌شود با مراجعه به منابع اصیل فلسفۀ اسلامی ابعاد مختلف این موضوع در یک ساختار منسجم بیان و نقش معد در پیدایش امور مادی تبیین شود. طبق یافته‌های این پژوهش، معد بنا بر اصطلاح رایج، زمینه‌ساز پیدایش معلول است؛ به این صورت که ماده را برای دریافت صورت جدید آماده و استعداد صورت جدید را در آن ایجاد می‌کند. با اینکه علت اعدادی با علت حقیقی تفاوت‌هایی دارد، مانند اینکه معیت و سنخیت علی- معلولی در آن ضرورت ندارد، اما فرآیند اعداد برای حدوث هر امر طبیعی ضرورت دارد. بدون اعداد معد، هیچ شئ مادی برای تبدیل به شئ جدید ترجیحی ندارد و ایجاد بدون اعداد در عالم ماده مستلزم ترجیح بلامرجح است. با عنایت به اینکه حقیقت اعداد همان تحریک ماده برای برای نزدیک‌شدن به امکان استعدادی است، هر معدی ضرورتاً صرفاً مادی یا نفسی است که با ماده در ارتباط است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Preparatory Cause and Its Role in the Appearance of Material Beings
نویسندگان [English]
- Sayyed Mostafa , Mirbabapoor 1
- Yousef Daneshvar Nilu 2
1 PhD Student in Philosophy of Religion, Imam Khomeini Educational and Research Institute
2 Assistant Professor in Theology and Philosophy of Religion, Imam Khomeini Educational and Research Institute
چکیده [English]
Preparatory cause or the preparator is known in Islamic philosophy as an unreal cause on which the existence of the effect is not dependent, rather, it prepares the ground for the appearance of the effect. The nature and characteristics of the preparatory cause are not quite clear, as Muslim philosophers have addressed it very briefly and intermittently, rather than thoroughly and systematically. Consulting the primary sources of the Islamic philosophy, this article tries to provide a systematized account of the subject, in which the role of preparatory cause in the genesis of material beings is explained. According to the findings of this research, the preparator, as commonly understood, prepares the way for the emergence of the effect through making the matter prepared to take on a new form. Despite the differences between preparatory and real causes, such as the necessity of simultaneity and homogeneity between cause and effect in the latter and the unnecessity of these characteristics in the former, the emergence of any natural being is inevitably contingent on a prior process of preparation. Without this process of preparation, no material thing is preferred for turning into a new thing. This means that creating without the prior preparation amounts to preferring without any preference. Knowing that the nature of preparation is moving the matter toward the dispositional contingency, preparators are to be either material or souls that are in some relation to matter.
کلیدواژه‌ها [English]
- Preparatory Cause
- Preparator
- Natural Cause
- Nature
- Matter
- Dispositional Contingency
)