محمد دانش نهاد؛ محمد حسن وکیلی
دوره 20، شماره 2 ، بهمن 1401، ، صفحه 91-112
چکیده
تقسیم معقولات به معقول اولی و معقول ثانی یکی از تقسیمات مشهور فلسفی است که در حکمت مشاء و متعالیه با تعبیرات متفاوت مورد قبول قرار گرفته است. این تحقیق با روش کتابخانهای، جمعآوری و تحلیل اطلاعات و ...
بیشتر
تقسیم معقولات به معقول اولی و معقول ثانی یکی از تقسیمات مشهور فلسفی است که در حکمت مشاء و متعالیه با تعبیرات متفاوت مورد قبول قرار گرفته است. این تحقیق با روش کتابخانهای، جمعآوری و تحلیل اطلاعات و مقارنه آرا در پی آن است که نادرستی تقسیم معقولات را اثبات نماید و ثمرات هستیشناسانه چنین اشکالی را برشمارد. بر این اساس ابتدا تقسیمبندی معقولات بر دو مبنای اصالت ماهیه و اصالت وجود مورد بررسی قرار میگیرد پس از آن علل نادرستی تقسیمبندی معقولات تبیین و در نهایت ثمرات هستیشناسانه اشکال به تقسیم معقولات اولی و ثانی بیان میشود. از جمله نتایج تحقیق آن که در پرتوی مابهازا داشتن مفاهیم کلی در عالم کلیات و مجردات و مبنای اصالت وجود تقسیم معقولات به معقول اولی و ثانی ممکن نیست؛ اتحاد ماهوی در حمل جایگاهی سست دارد و مفاهیم وجودی بر اساس ارتباطی که میان آنها برقرار است بر یکدیگر حمل میشود؛ تقسیم امور به واقعی و اعتباری نادرست است و تمام امور به میزان بهرهمندی از وجود دارای واقعیت هستند؛ تقسیم امور به ذاتی و عرضی نادرست است چرا که مبتنی بر اصالت ماهیت است در حالی که بر مبنای اصالت وجود و اعتباری بودن ماهیت جایگاهی برای آن باقی نمیماند؛ تقسیم مرکبات به حقیقی و اعتباری نیز صحیح نیست و تمام مرکبات حقیقی هستند و به عبارت ادق تمام وجودات بسیط هستند؛ ملاک حمل اتحاد و این همانی نیست بلکه ارتباط میان ادراکات وجودی است.