مواجهات فلسفی آدورنو و فوکو با مدرنیته: طراحی مدل‌های درون‏گفتمان

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز آدرس پستی: استان فارس، شیراز، میدان ارم، دانشگاه شیراز، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، بخش جامعه‌شناسی کدپستی: 7194685115

2 دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز. آدرس پستی: استان فارس، شیراز، میدان ارم، دانشگاه شیراز، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، بخش جامعه‌شناسی. کدپستی: 7194685115

چکیده

مقالۀ حاضر به کنکاش در آثار تئودور آدورنو و میشل فوکو می‎پردازد تا به مفهوم مدرنیته در اندیشه و آراء آنان دست یازد و بر این امر مُهر تأیید زند که هر یک از آنان در مواجهات خود با مدرنیته، طرحی مخصوص به خویش را درافکنده است. لذا، پس از مشخّص‌نمودن سنّت فلسفی قارّه‌ای به‎عنوان یک ”گفتمان“، و پس از مورد مداقه ‌قراردادن پرسش‌ها و مسائل پژوهش، مفهوم مدرنیته به‌گونه‎ای انفکاکی در نزد آدورنو و فوکو بررسی می‎شود. نهایتاً در مقام مقایسه و نتیجه‌گیری، مدل‌های انتولوژیک، اپیستمولوژیک و پارادایمیک به‌طور مجزّا برای این دو اندیشمند طراحی‎ و ارائه می‎شوند. هم‎چنان که نشان داده خواهد شد، عناصر اساسی و بنیادینی که انتولوژی و اپیستمولوژیِ انسانِ مدرن را برمی‎سازند، در نزد آدورنو، کلیّت و هم‎سانی، و در نزد فوکو، زیست‎قدرت و کرانمندی هستند. ناهم‎سان‎بودن عناصر تشکیل‎دهندۀ گفتمانی واحد خود را آشکارا در مدل‎های پارادایمیک ارائه‎شده متبلور خواهد ساخت؛ آن‎جا که با ابتنای بر سلسله‎مراتب معرفت نشان می‎دهیم در حالی که مواجهات فلسفی و پارادایمی آدورنو با مدرنیته مواجهاتی ”مستقیم“ هستند و مواجهۀ نظری وی مواجهه‎ای ”غیرمستقیم“ است، فوکو دارای مواجهات فلسفی و پارادایمی ”غیرمستقیم“ است و از انضمامی‎ترین سطح موجود در الگوی سلسله‌مراتب معرفت ــ یعنی، ”به‎طورمستقیم“ از نظریه ــ به واقعیت مورد بررسی (مدرنیته) ورود می‎کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Adorno and Foucault’s Philosophical Encounters with Modernity: Designing Inter-Discursive Models

نویسندگان [English]

  • g j 1
  • Ali Bandarrigizadeh 2
چکیده [English]

The current study investigates the concept of modernity in Theodor Adorno and Michel Foucault’s opuses and emphasizes that each of these philosophers has his specific conceptions of modernity. Therefore, after defining continental philosophy as a “discourse”, and explaining the problems of investigation, we will study this concept separately for Adorno and Foucault. Finally, as comparison and conclusion, we will design ontological, epistemological and paradigmatic models for these philosophers and present them here for the first time. As it will be shown, the fundamental elements that construct ontology and epistemology of modern human are, for Adorno, totality and identity, and for Foucault, bio-power and finitude. The heterogeneity of one discourse’s constituting elements will perfectly appear in paradigmatic models; based on the levels of knowledge, we will show while Adorno has “direct” philosophical and paradigmatic encounters with modernity and his theoretical encounter is an “indirect” one, Foucault has “indirect” philosophical and paradigmatic encounters and “directly” enters to the reality from theory, i.e. from the most concrete level of knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modernity
  • Identity
  • the One
  • Sovereignty
  • bio-power
  • finitude

مراجع

ایمان، محمدتقی (١۳۹١)، فلسفۀ روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
Adorno, Theodor (1993), Hegel: Three Studies, Translated by Shierry W. Nicholsen, USA: The MIT Press.
Adorno, Theodor (2005), Minima Moralia:Reflections on a Damaged Life, Translated by     E. F. N. Jephcott, London and New York: Verso.
Adorno, Theodor (2006), History and Freedom: Lectures 1964–1965, Translated by            Rodney Livingstone, UK: Polity Press.
Adorno, Theodor (2007), Negative Dialectics, Translated by E. B. Ashton, London: Continuum.
Adorno, Theodor (2008), Lectures on Negative Dialectics: Fragments of a Lecture Course 1965/1966, Translated by Rodney Livingstone, UK: Polity Press.
Agamben, Giorgio (2011), The Kingdom and the Glory: For a Theological Genealogy of      Economy and Government (Homo Sacer II, 2), Translated by Lorenzo Chiesa and Matteo Mandarini, Stanford: Stanford University Press.
Foucault, Michel (1978), The History of Sexuality: Volume 1: An Introduction, Translated by Robert Hurley, New York: Pantheon Books.
Foucault, Michel (1980), Power/Knowledge: Selected Interviews and Other Writings 1972-1977, Translated by Colin Gordon, Leo Marshall, John Mepham and Kate Soper, New York: Pantheon Books.
Foucault, Michel (1986), The History of Sexuality: Volume 3: The Care of the Self, Translated by Robert Hurley, New York: Pantheon Books.
Foucault, Michel (1997), Ethics: Subjectivity and Truth, Translated by Robert Hurley,           New York: The New Press.
Foucault, Michel (2002), The Order of Things: An Archaeology of the Human Sciences, London and New York: Routledge.
Foucault, Michel (2003), Society Must Be Defended:Lectures at the Collège de France, 1975–1976, Translated by David Macey, New York: Picador.
Foucault, Michel (2010), The Archaeology of Knowledge. Translated by A.M. Sheridan        Smith, New York: Vintage Books.
Foucault, Michel (2014a), On the Government of the Living: Lectures at the Collège de France, 1979–1980, Translated by Graham Burchell, UK: Palgrave Macmillan.
Foucault, Michel (2014b), Wrong-Doing, Truth-Telling: The Function of Avowal in Justice, Translated by Stephen W. Sawyer, Chicago: The University of Chicago     Press.
Habermas, Jürgen (1998), The Philosophical Discourse of Modernity, Translated by             Frederick Lawrence, UK: Polity Press.
Horkheimer, Max and Adorno, Theodor (1989), Dialectic of Enlightenment: Philosophical Fragments,Translated by John Cumming, New York: Continuum.
Laclau, Ernesto, and Mouffe, Chantal (2001), Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, London: Verso.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 06 آذر 1395
  • تاریخ پذیرش: 20 اسفند 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار