نوع مقاله : علمی -پژوهشی
نویسنده
عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه تهران
چکیده
مشهور است که ماهیت دارای اعتبارات مختلف است. ماهیت آنگاه که در خارج و مخلوط با عوارض تشخصبخش لحاظ شود ماهیت بهشرط شیء خوانده میشود و چنانچه از عوارض خارجی تجرید شود و در ذهن اعتبار شود ماهیت بهشرط لا نامیده میشود. ماهیت بهشرط شیء مقیّد به خارج است و ماهیت بهشرط لا مقیّد به ظرف ذهن است. ماهیت در ظرف خارج فرد خارجی است و ماهیت در ظرف ذهن ماهیتی است به وصف کلّی که میتواند بر افراد بسیار صدق کند. اما این دو اعتبار به اعتبار سومی نیازمند است که از قید خارجی و قید ذهنی رها باشد. اهل نظر اعتبار اخیر را ماهیت مطلقه خواندهاند و آن را در جایگاه مقسم برای دو قسم یاد شده نشاندهاند. ماهیت مطلقه، ماهیت لابهشرط از ذهن و خارج است و به منزلۀ کلّی طبیعی شناخته شده است. سپس اختلاف پیش آمده است که اعتبار سوم یا اعتبار مطلق در چه حال میتواند مقسم واقع شود. زین سبب میان دو معنای از مطلق تمایز گذاشتهاند و لابهشرط را به لابهشرط قسمی و مقسمی تفکیک کرده و نهایتاً ماهیت لابهشرط مقسمی به کلّی طبیعی تعبیر شده است. این مقاله میکوشد تا به سوءتفاهم پیشآمده در اندیشۀ ابنسینا در باب ماهیت لابهشرط بپردازد و نشان دهد که ماهیت لابهشرط به اعتبار مقسم و ماهیت لابهشرط به معنای کلّی طبیعی نمیتوانند بر هم منطبق شوند و این که خطای پیش آمده برای اهل نظر از کجا سرچشمه میگیرد. و این که خطای پیش آمده برای اهل نظر از کجا سرچشمه میگیرد.
کلیدواژهها
- "
- ابنسینا"
- ماهیت لابهشرط"
- طبیعت (فوسیس فوسیکه)"
- طبیعت (فوسیس متافوسیکه)"
- ، "
- کلّی طبیعی"
- ،"
- اعتبار"
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Absolute Essence (lā bi šarṭ) as a metaphysical Nature in the view of Avicenna
نویسنده [English]
- Sayyed Hamid Talebzade
Faculty member of the Department of Philosophy, University of Tehran
چکیده [English]
It is well known that essence has different validity. Essence, when considered externally and mixed with distinguishing accidents, is called mixed essence (bi šarṭi šei’), and when it is abstracted from external accidents and is considered in the mind, it is called pure essence (bi šarṭi lā). Mixed essence is limited to the outside, and pure essence is limited to the container of the mind. Essence in the container of the outside is an external individual, and essence in the container of the mind is an essence described as an universal that can apply to many individuals. However, these two validities require a third validity that is free from external and mental constraints. The scholars named the latter validity absolute essence (lā bi šarṭ) and have placed it in a position the source of division (maqsam) for the two parts (qism) mentioned. Absolute essence is essence that is non-conditional on the mind and external, and it is known as a natural universal. Then, there has been a dispute as to when the third validity or absolute validity can be placed as the source of division. Therefore, they have distinguished between two meanings of the absolute and has divided lā bi šarṭ into a partial (lā bi šarṭi qismῑ) and divider (lā bi šarṭi maqsamῑ) and finally the essence lā bi šarṭi maqsamῑ is interpreted as a natural universal (kullῑ-i ṭabῑ'ῑ).
کلیدواژهها [English]
- Avicenna"
- absolute essence (lā bi šarṭ)"
- nature (physical nature)"
- nature (metaphysical nature)"
- universal nature"
- "
- validity"
)