نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی

2 nدانشجوی مقطع دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

سابقه مباحث مابعدالطبیعی را، حداقل بنحو متفرق و ضمنی، میتوان به ماقبل ارسطو رساند، امّا بحث از فلسفه اولی و مابعدالطبیعة بطور رسمی و بعنوان علمی مستقل و متمایز با کتاب مابعدالطبیعة آغاز میشود. در نهضت ترجمۀ یونانی-عربی مابعدالطبیعة از اهم کتبی بود که مورد توجه قرار گرفت و ترجمه های متعدد از قسمتهای مختلف آن توسط مترجمین متفاوت در طی چند دوره حاصل شد. کثیری از این تراجم باقی نیست و البته در مجموع ترجمه ای از بخش عمده مابعدالطبیعة داریم. اطلاع از این ترجمه ها ازطرق متعدد و از منابع مختلف قابل حصول است. براساس اطلاعی که از ترجمهمابعدالطبیعة حاصل میشود و مقایسه و استفاده از روایت مفصل و دقیق حنین از ترجمه کتب طبّی، میتوان مدعی شد ترجمه های عربی و مترجمان عرب زبان خارج از نهضت فلسفی عالم اسلامی- عربی و صرفاً بعنوان ممهّد و مقدمه آن نبودند، بلکه آنها را باید جزئی مهم و شاید اساسی از خود این جریان فلسفی تلقی کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Metaphysics in the Islamic World and the Role of the Arabic Translations in Islamic Philosophy

نویسندگان [English]

  • Ahmad Asgari 1
  • Iskandar Salehy 2

1 Member of Faculty/ Department of Philosophy, Shahid Beheshti University

2 PhD Student of philosophy

چکیده [English]

Abstract
Ontology s as a freestanding and distinct discipline came to be by Aristotle’s Metaphysics. In Greco-Arabic translation movement, Metaphysics was one of the most important works to be translated. Different translations were made from many parts of it, but many of them are not extant. However, we now do have a translation of the most of the parts of Metaphysics. This translation survived through the unique manuscript of Averroes’ Grand Commentary. On the basis of the knowledge we have from the translation of Metaphysics, it is arguable that the Arabic translations should be considered not only as the preliminary backdrop for philosophy in Islamic world, but also as an important internal phase of it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metaphysics
  • Arabic Metaphysics
  • Aristotle
  • Islamic Philosophy
  • Averroes Commentary
منابع
ابن رشد (1377 ه. ش.) تفسیر مابعدالطبیعة، (دوره چهار جلدی)، تهران: انتشارات حکمت (افست از طبع بیروت).
ابن سینا، "الإلهیات" من  کتاب الشفاء (بی‌تا) تحقیق الأب قنواتی، و سعید زاید، راجعه و قدّم له ابراهیم مدکور، الجمهوریة العربیة المتحد.
ابن الندیم (1422 ه. ق.) الفهرست، ضبطه و شرحه و علّق علیه و قدّم له یوسف علی طویل، بیروت: دارالکتب العلمی.
ارسطو (1387 ه. ق.) نخستین مقاله مابعدالطبیعةموسوم به مقالةالالف الصغری، ترجمه اسحق بن حنین، تفسیر یحیی بن عدیّ، ترجمه فارسی از سید محمد مشکوة، تهران.
بدوی (1978)  ارسطو عند العرب: دراسةو نصوص غیر منشورة، الکویت: وکالة المطبوعات،الطبعة الثانیة.
حنین بن اسحق (1379 ه. ش.) رسالةحنین ابن اسحق الی علی بن یحیی فی ذکر ما ترجم من کتب جالینوس،(متن عربی با ترجمه فارسی از مهدی محقّق)، تهران: مؤسّسـۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران-دانشگاه مک گیل.
الفارابی (1970)  کتاب الحروف، حقّقه و قدّم له و علّق علیه محسن مهدی، بیروت: دارالمشرق.
فارابی (1393) "فی اغراض مابعدالطبیعة"، تحقیق و تصحیح انتقادی از لیلا کیان خواه، دوفصلنامه جاویدان خرد، سال یازدهم، شماره دوم، پاییز و زمستان، صفحات 119-157.
القفطی (1429ه. ق.) تاریخ الحکماء: و هو مختصر الزوزنی المسمی المنتخبات و الملتقطات من إخبار العلماء بأخبار الحکماء، تحقیق یولیوس لیبّرت، ترجم حواشیها و مقدمتها و أضاف إلیها محمّد عونی عبدالرئوف، القاهرة: مکتبة الآداب.
کلباسی، حسین و محمد زارع  (1382) "تفسیر مابعدالطبیعة" در دانشنامه جهان اسلام، جلد 7، صفحات 712-717.
یحیی بن عدیّ (1418 ه. ق.) " تفسیر یحیی بن عدیّ للمقالة الأولی من کتاب أرسطوطالیس المرسوم بمطا طافوسیقا أی ما بعد الطبیعیات و هی الموسومة بألف الصغری"، فی رسائل فلسفیةللکندی و الفارابی و ابن باجه و ابن عدیّ، حققها و قدّم لها عبدالرحمن بدوی، دارالاندلس، صفحات 168-203.
 
Aristotle (1848-1849),  Aristotelis Metaphysica, Herman Bonits, Bonnae:Marcus.
Aristotle (1895), Aristotelis Metaphysica, Wilhelm von Christ, Lipsiae.
Aristotle (1924) Metaphysics: a revised text with introduction and commentary, David Ross, Oxford: Clarendon Press.
Aristotle (1957), Aristotelis Metaphysica, Werner Jaeger, Oxford: Oxford University Press, (Oxford Classical Texts).
Averroès (1938-1948) Tafsir ma baʽd at-tabiʽat (“Grand Commentaire” de la Métaphysics), Texte Arabe Inédit, Établi par Maurice Bouyges, vol. 2-4 (Texte 1-3), Beirut.
Bergsträsser, G. (1925) unain Ibn Isāq, Leipzig.
Bertolacci, Amos (2006) The Reception of Aristotle’s Metaphysics in Avicenna’s Kitāb Al-Šifā, Brill.
Bouyges, Maurice (1952) Tafsir ma baʽd at-tabiʽat (“Grand Commentaire” de la Métaphysics) Notice, vol. 1, Beirut.
D’Ancona, Cristina (2011) “Platonic and Neoplatonic Terminology for Being in Arabic Translation”, Studia graeco-arabica (The Journal of the Project Greek into Arabic Philosophical Concepts and Linguistic Bridges), (1).
Endress, Gerhard (2012) Platonizing Aristotle: “The Concept of ‘Spiritual’ (rūḥānī) as a Keyword of the Neoplatonic Strand in Early Arabic Aristotelianism” Studia graeco-arabica (The Journal of the Project Greek into Arabic Philosophical Concepts and Linguistic Bridges), (2).
Endress, Gerhard, & Gutas, Dimitri (eds), A Greek-Arabic Lexicon, Brill.
Gutas, Dimitri (1987) “Notes and Texts from Cairo Manuscript, II: Texts from Avicenna’s Library in a Copy by Ἁbd-ar-Razzāq aṣ-Ṣiġnāḫī” Manuscripts of the Middle East, 2, pp. 8–17.
Kirwan, Christopher (1998) Aristotle Metaphysics: Book Γ, Δ, and Ε, Oxford: Clarendon Press, (first published 1971).
Menn, Stephen (1995) “The Editors of the Metaphysics”, Phronesis, vol. XL/2, pp. 202-208.
Menn, Stephen (2008) “Al-Farabi’s Kitab Al-Huruf and His Analysis of the Senses of Being” Arabic Sciences and Philosophy, vol. 18, pp. 59–97.
Menn, Stephen, “Aristotle” (2005), in The Encyclopedia of Philosophy, 2nd edition (2006), ed. Donald Borchert, Mcmillan.
Walzer, Richard (1962) “On the Arabic Versions of Book Α, α, and Λ of Aristotle’s Metaphysics” in Walzer, Greek into Arabic: Essays on Islamic Philosophy, Harvard University Press.
Wisnovsky, Robert (2003) Avicenna’s Metaphysics in Context, Cornell University Press.