مسئلۀ علی‌الاطلاقیّتِ «مُطلقِ برابرایستا
مسئلۀ علی‌الاطلاقیّتِ «مُطلقِ برابرایستا": ملاحظه‌ای دربارۀ "ایدۀ نوعی منطقِ استعلایی»

مجید مرادی؛ سید حمید طالب‌زاده

دوره 15، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 105-128

چکیده
  در این نوشتار خواهم کوشید تا کُلیّتِ یک دیدگاه دربارۀ "مفهومِ نوعی مُطلقِ برابرایستا" در نقدِ عقلِ محض را پیش گذارم. در این راستا، به مفصل‌بندیِ مقاله‌ای با عنوانِ علی‌الاطلاقیّتِ منطقِ استعلایی به‌نزدِ ...  بیشتر
زن و زیبایی از نظر ابن عربی
زن و زیبایی از نظر ابن عربی

محمود رضا اسفندیار؛ سیمین مولایی بیرگانی

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 1-13

چکیده
  این مقاله به تبیین نگاه ابن‌عربی به زن به عنوان مظهر جمال الهی اختصاص دارد. نگاه وی از نظر عرفانی، کامل ترین و عمیق ترین آراء در میانِ عرفایِ پیش و حتی پس از خودست. از نظر شیخ اکبر انسان چه زن و چه مرد از ...  بیشتر
زیبایی شناسی گودمن: نومینالیستی یا غیرنومینالیستی؟
زیبایی شناسی گودمن: نومینالیستی یا غیرنومینالیستی؟

احمد رحمانیان؛ علی اکبر احمدی

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 15-36

چکیده
  نلسون گودمن، در 1956، یک نظریه­ی نومینالیسم مرئولوژیکی وضع می­کند، که طبق آن وجود چیزی جز فردهای انضمامی تصدیق نمی­شود. این مقاله، که به بررسی رابطه­ی زیبایی‌شناسی با نومینالیسم در فلسفه­ی گودمن ...  بیشتر
گذر از وحدت تشکیکی به تشکیک وحدت و ربط ذات الهی به احدیت
گذر از وحدت تشکیکی به تشکیک وحدت و ربط ذات الهی به احدیت

غلامعلی مقدم؛ حسین غفاری

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 37-54

چکیده
  تبیین کثرت و ارتباط آن با وحدت از کهن‌ترین مسائل عرفان و فلسفه است. مشائیان در ربط کثرت به وحدت از قاعده الواحد و سلسله طولی علل، مدد گرفته‌اند. عرفا کثرت را با تشکیک در مظاهر و با ارجاع به واحدیت توضیح ...  بیشتر
شیوة دیالکتیکی سقراط در مواجهه با تعریف دینداری و تأثیر آن برتثبیت عقیده پیرس
شیوة دیالکتیکی سقراط در مواجهه با تعریف دینداری و تأثیر آن برتثبیت عقیده پیرس

سعیده کوکب؛ عطیه زندیه

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 55-74

چکیده
  بازشناسی عقاید و باورهای صحیح از خطا وکافی از ناکافی، یکی از دلمشغولی‌های عمده فلاسفه است. در این مقاله از آرای دو تن از فلاسفه‌ای که در این مورد به بحث پرداخته‌اند سخن به میان خواهد آمد. پیرس، مؤسس پراگماتیسم ...  بیشتر
رابطه هنر و اخلاق در فلسفه ارسطو
رابطه هنر و اخلاق در فلسفه ارسطو

مینا محمدی وکیل

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 75-93

چکیده
  از آنجا ­که ارسطو، در هر دو زمینة اخلاق و هنر دارای رسالاتی مستقل است، لذا مطالعة آن دو و توجه به رویکرد اخلاقی در هنر از مباحثی است که غالب شارحان فلسفة ارسطو به نحوی از انحا به آن پرداخته­اند. اما ...  بیشتر
معنای زندگی در موقعیت مرگ از منظر ویتگنشتاین با استفاده از نظریه پردازی داده بنیاد
معنای زندگی در موقعیت مرگ از منظر ویتگنشتاین با استفاده از نظریه پردازی داده بنیاد

هوشیار نادرپور؛ رضا اکبری؛ میثم لطیفی

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 95-111

چکیده
  تحلیل فلسفی-تجربی از معنای زندگی در موقعیت مرگ ناظر به حضور در جنگ، با تکیه بر گفته‌ها و کنش‌های عملی ویتگنشتاین موضوع این پژوهش است. روش استخراج و تحلیل داده‌های مرتبط با مسئله تحقیق، نظریه‌پردازی ...  بیشتر
تناهیِ آغازینِ زمانمندی و گشودگیِ دازاین در وجود و زمان هایدگر
تناهیِ آغازینِ زمانمندی و گشودگیِ دازاین در وجود و زمان هایدگر

احمد رجبی؛ محمد رضا بهشتی

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 27-45

چکیده
     هایدگر در وجود و زمان، مفهوم تناهی را به عنوان یک مفهوم اگزیستانسیالِ ویژه در نظام مفاهیمِ هستی‌شناسیِ بنیادین به طور مستقل طرح نمی‌کند، اما در عین حال، معنای هستی‌شناسانة خاصی را برای آن مفروض ...  بیشتر
تحلیل رابطه دوجانبه‌ی تاویل ساختارشکنانه حقیقت اندیشی افلاطون و تاریخ حقیقت نزد هایدگر
تحلیل رابطه دوجانبه‌ی تاویل ساختارشکنانه حقیقت اندیشی افلاطون و تاریخ حقیقت نزد هایدگر

سید جمال سامع؛ محمد جواد صافیان

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 47-66

چکیده
  حقیقت از کلیدی ترین مفاهیم فلسفه‌ی هایدگر است به طوری که بخش عمده آثار هایدگر را می‌توان در پرتوی این مفهوم کلیدی تفسیر کرد. پژوهش بر عهده خود می‌نهد تا بر تمرکز بر روی کتاب‌های آموزه افلاطون در باب ...  بیشتر
نظام استنتاجی منطق رواقی
نظام استنتاجی منطق رواقی

امین شاه‌وردی

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 67-84

چکیده
  رواقیان معتقد بودند استدلال‌های معتبر از طریق "تما"ها به "اثبات‌نشده"‌ها فروکاسته می‌شوند؛ چنین درکی از نظام منطق رواقی که در گزارش‌های نویسندگان دوره باستان به آن اشاره شده است، منطق رواقی را به مثابه ...  بیشتر
الهام و معرفت در فلسفه‌ی سقراط و افلاطون
الهام و معرفت در فلسفه‌ی سقراط و افلاطون

ایمان شفیع بیک

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 85-102

چکیده
   در نوشته‌های افلاطون، از مجموعه‌ی دریافت‌های غیبی یا الهام‌های گوناگونی یاد می‌شود که سروش ایزدیِ سقراط (یا دایمونیون)، ندای رؤیاهای سقراط، و غیب‌گوییِ کاهنان و شاعران را در بر می‌گیرد. روایت ...  بیشتر
زمان‌پریشی در تدوین تاریخ فلسفه
زمان‌پریشی در تدوین تاریخ فلسفه

مهدی گل پرور روزبهانی

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 103-122

چکیده
  زمان‌پریشی (آناکرونیسم) در روایت تاریخی یعنی دستکاری در ترتیب اجزای داستان، و پس‌وپیش‌کردن آن. سؤال محوری این مقاله آن است که آیا احتراز از زمان‌پریشی در روایت تاریخ فلسفه مطلوب یا حتی ممکن است؟ برخی ...  بیشتر
منشأ لذت از اثر هنری نزد مولانا
منشأ لذت از اثر هنری نزد مولانا

سید محمد حسین نواب

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 123-142

چکیده
  در میان آثار حکما و فلاسفه مسلمان به «منشأ لذت از اثر هنری» و «منشأ زیبایی» اشاره شده است. این بحث کما بیش در فلسفه غرب نیز تکرار شده است. در این بحث فلاسفه تلاش دارند منبع الهام زیبایی به هنرمند ...  بیشتر
فلسفه مجازات افلاطون
فلسفه مجازات افلاطون

سیدمحمدرضا حسینی بهشتی؛ احسان پشت مشهدی

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1395، ، صفحه 1-20

چکیده
  مفهوم مجازات یکی از مفاهیم مورد توجه فلسفه افلاطون است که در دیالکتیک با مفهوم عرفی مجازات به دست می‌آید. افلاطون با رد مبنای کین‌خواهی رایج در مورد مجازات در زمان خود، فلسفه مجازات را اصلاح مجرم می‌داند. ...  بیشتر
خوانشی نو از جایگاه بحث از امکان در نمط پنجم اشارات
خوانشی نو از جایگاه بحث از امکان در نمط پنجم اشارات

سید احمد حسینی

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1395، ، صفحه 21-32

چکیده
  ابن­سینا در نمط پنجم کتاب اشارات خود طی یک فصل و ضمن یک استدلال، از امکان حوادث بحث به میان می آورد. خوانش شارحین اشارات از این استدلال آن بوده است که ابن‌سینا در این فصل صرفاً در صدد اثبات آن است که هر ...  بیشتر
الاهیات سیاسی و امر استثناء (کارل اشمیت و مسأله‌ی حاکمیت)
الاهیات سیاسی و امر استثناء (کارل اشمیت و مسأله‌ی حاکمیت)

احمدعلی حیدری؛ رضا کاوندی

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1395، ، صفحه 33-49

چکیده
  کارل اشمیت با رسالة دوران‌سازش، «الاهیاتِ سیاسی: چهار گفتار در باب مفهوم حاکمیت»، بانیِ تحولی عمده در نظریه‌ دولت و مفهومِ حاکمیت در عصرِ جدید شد. او در این رساله با طرحِ مفهومِ حاکمیت، معتقد است ...  بیشتر
پدیدارشناسی، نقد شکاکیت و ضرورت هستی شناسی وحدت‌گرا
پدیدارشناسی، نقد شکاکیت و ضرورت هستی شناسی وحدت‌گرا

مصطفی زالی؛ سید حمید طالب زاده

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1395، ، صفحه 51-71

چکیده
  هگل ناشناختنی ماندن شیء فی‌نفسه را در فلسفه کانت معادل با شکاکیت دانسته و علت آن را در روش نقادی جستجو می‌کند. چرا که از نظر او سنجش امکان معرفت پیش از مواجهه با متعلقات معرفت به معنای از پیش مفروض گرفتن ...  بیشتر
مساله تمایز و معنای دوگانه وجود در تفکر دکارت
مساله تمایز و معنای دوگانه وجود در تفکر دکارت

محمد تقی طباطبایی

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1395، ، صفحه 73-90

چکیده
  پیش از دکارت، فیلسوفان سده‌های میانه هنگام بحث از نسبت وجود و ماهیت به سه‌گونه تمایز توجه کرده بودند و دکارت نیز به این سه‌گونه توجه دارد اما این مساله را صرفا در ذیل بحث از نسبت میان نفس و بدن طرح می‌کند ...  بیشتر
رهیافت‌های معرفت‌شناختی تئاتر در توجیه زیبایی‌شناختی از مفهوم فرهنگ (یک مطالعه‌ی تطبیقی میان اندیشه‌های فریدریش نیچه و آنتونن آرتو)
رهیافت‌های معرفت‌شناختی تئاتر در توجیه زیبایی‌شناختی از مفهوم فرهنگ (یک مطالعه‌ی تطبیقی میان اندیشه‌های فریدریش نیچه و آنتونن آرتو)

سعید نیکورزم؛ محمد رضا خاکی

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1395، ، صفحه 91-107

چکیده
  آنچه ما در این مقاله «فرهنگ تراژیک» می‌نامیم حاصل رهیافت‌هایی است که نیچه و آرتو، الگوی زیبایی‌شناختی آن را به ترتیب در تراژدی‌های یونان باستان و تئاتر شقاوت یافتند. می‌توان گفت که تئاتر نزد ...  بیشتر
منشاء هنر از منظر صدرالمتألهین
منشاء هنر از منظر صدرالمتألهین

حسین هاشم نژاد

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1395، ، صفحه 109-126

چکیده
  صدرالمتألهین بیش از سایر فیلسوفان مسلمان به بحث و نظر از منشأ هنر و آفرینش هنری می‌پردازد. به نزد او، خلیفه الهی بودن انسان، عرضه شدن هنرها به انسانها در عوالم ونشئه­های پیشین آفرینش، الهام، گرایش­های ...  بیشتر
بررسی رابطه‌ی مفهوم نماد و استعاره در اندیشه‌ی ریکور
بررسی رابطه‌ی مفهوم نماد و استعاره در اندیشه‌ی ریکور

سیده اکرم برکاتی؛ محمدکاظم علمی سولا

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-137

چکیده
  در این نوشتار به‌تبیین مفهوم نماد و استعاره در اندیشه‌ی ریکور پرداخته، سپس تلاش می‌شود رابطه‌ی آن‌دو، در چشم‌انداز کلی فلسفه‌ی وی، به‌نحوی مورد بررسی قرار‌گیرد‌ که بتواند  پاسخگوی سؤالات زیر ...  بیشتر
تحول آرای فلسفی یورگن هابرماس درباره ی نقش دین در حوزه ی عمومی
تحول آرای فلسفی یورگن هابرماس درباره ی نقش دین در حوزه ی عمومی

معصومه بهرام؛ حسین غفاری

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 21-38

چکیده
  بعضی از صاحب نظران یورگن هابرماس را برجسته ترینفیلسوف زنده و نظریه پرداز اجتماعی به شمار می آورند. در عین حال دیدگاه های او درمورد نقش دین در حوزه ی عمومی تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته است. در این مقاله،ضمن ...  بیشتر
دریدا و هوسرل : تعلیق یا تمکین
دریدا و هوسرل : تعلیق یا تمکین

مهدی خبازی کناری

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 39-56

چکیده
  یکی از منابع فکری دریدا و رویکرد ساختارزدایی ، اندیشه های هوسرل و روش پدیده شناسی است .دریدا از منتقدان جدی هوسرل و در عین حال به طور آشکار وپنهان تحت تاثیر عمیق وی نیز است . نقد عمده وی به هوسرل، به چالش ...  بیشتر
بررسی و نقد انتقادات فخررازی به حدوث روحانی نفس ناطقه از دیدگاه ابن سینا
بررسی و نقد انتقادات فخررازی به حدوث روحانی نفس ناطقه از دیدگاه ابن سینا

محمود صیدی؛ سید محمد موسوی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 57-73

چکیده
  حادث یا قدیم بودن نفس ناطقه انسانی از مسائل چالش برانگیز و قدیمی فلسفه است. ابن سینا در مقابل افلاطون که نفس را قدیم می دانست، با اقامه براهینی در صدد اثبات حدوث نفس بر می آید. در مقابل، فخررازی با طرح انتقاداتی ...  بیشتر
مابعدالطبیعة در عالم اسلام و جایگاه ترجمه های عربی در فلسفه اسلامی
مابعدالطبیعة در عالم اسلام و جایگاه ترجمه های عربی در فلسفه اسلامی

احمد عسگری؛ اسکندر صالحی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 75-94

چکیده
  سابقه مباحث مابعدالطبیعی را، حداقل بنحو متفرق و ضمنی، میتوان به ماقبل ارسطو رساند، امّا بحث از فلسفه اولی و مابعدالطبیعة بطور رسمی و بعنوان علمی مستقل و متمایز با کتاب مابعدالطبیعة آغاز میشود. در نهضت ...  بیشتر