امکان یا امتناعِ قیاس‌ناپذیریِ زبان‌شناختی در پژوهش‌های تطبیقی
امکان یا امتناعِ قیاس‌ناپذیریِ زبان‌شناختی در پژوهش‌های تطبیقی

حسن احمدی زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 فروردین 1404

چکیده
  پژوهشگران مطالعات تطبیقی بر این باور اند که دشوارترین چالشِ پیش روی محققانِ این حوزه، در وهله‌ی نخست، امکان یا امتناع قیاس‌پذیری میان سنت‌ها، فرهنگ‌ها و مکاتب فکری مختلف می‌باشد. این دشواری بیش از ...  بیشتر
دیگری و تقابل‌های معرفتی: مطالعه تطبیقی آراء ابن‌عربی و پُل فایرابند
دیگری و تقابل‌های معرفتی: مطالعه تطبیقی آراء ابن‌عربی و پُل فایرابند

جلال عبدالهی؛ حامده راستایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 فروردین 1404

چکیده
  دیگری و تقابل‌های معرفتی: مطالعه تطبیقی آراء ابن‌عربی و پُل فایرابند هدف مقاله پیش‌رو، بررسی تطبیقی رویکرد ابن عربی و فایرابند در مواجهه با «دیگری» و تقابل‌های معرفتی است. به رغم تفاوت‌های زمینه‌ای ...  بیشتر
مفهوم و کارکرد پدیدارشناختی شهود زمان مند ذات نزد دکارت و هوسرل
مفهوم و کارکرد پدیدارشناختی شهود زمان مند ذات نزد دکارت و هوسرل

عبدالرضا صفری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 فروردین 1404

چکیده
  استوار برروش توصیفی-تحلیلی این مقاله برکارکرد پدیدارشناختی شهود ذات نزد دکارت و هوسرل تمرکز دارد. نگارنده اگرچه شهود را فرآیند روش شناختی مشترک برای آنها معرفی می کند تفاوت های آشکاری میان آنها مشاهده ...  بیشتر
بازخوانشی از فلسفه‌های تربیتی افلاطون و ارسطو در پرتو مفهوم «خود رابطه‌مند» دیویدسن
بازخوانشی از فلسفه‌های تربیتی افلاطون و ارسطو در پرتو مفهوم «خود رابطه‌مند» دیویدسن

کامران شهبازی؛ محمدحسن کریمی؛ بابک شمشیری؛ امین ایزدپناه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اردیبهشت 1404

چکیده
  هدف: نشان دادن این نکته که بر اساس تلقی رابطهمند از مفهوم «خود»، نظام تربیتی برآمده از آن تا چه حد ‏متفاوت و حاوی چه دقائق و ظرائفی است. در این مقاله، ابتدا مفهوم «خود» نزد دیویدسن واکاوی می‌شود و سپس ...  بیشتر
پارمنیدس افلاطون: بنیادگذاری منطقی متکسیس در دیالکتیک واحد و کثیر
پارمنیدس افلاطون: بنیادگذاری منطقی متکسیس در دیالکتیک واحد و کثیر

امیر صمصامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اردیبهشت 1404

چکیده
  محاورهٔ پارمنیدس اساساً درصدد رد یا حتی بازنگری و تصحیح جزم‌های پیش‌نهاده‌شده دربارهٔ فرض‌ ایده‌ها نیست، بلکه برآن است تا آن‌ جزم‌ها را با بنیادگذاریِ منطقی-مفهومی به سطح دانش حقیقی نزدیک سازد. ...  بیشتر
رویکرد هایدگر به اثبات جهان خارج بر مبنای تفسیر وی از کتاب فوسیس ارسطو
رویکرد هایدگر به اثبات جهان خارج بر مبنای تفسیر وی از کتاب فوسیس ارسطو

حسین آزادمنجیری؛ مجید ملایوسفی؛ محمد حسن حیدری

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 1-23

چکیده
  اثبات جهان خارج جزء نخستین مسائلی است که از ابتدا دغدغۀ هایدگر جوان بوده است. وی در سراسر مسیر تفکر فلسفی خود، تلاش مکرری را برای بازیابی تجربه اولیه یونانی پیش از سقراطی از هستی به‌عنوان φύσις ...  بیشتر
نقد ماهیت گزاره‌های اخلاقی از منظر محقق اصفهانی
نقد ماهیت گزاره‌های اخلاقی از منظر محقق اصفهانی

حسین احمدی

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 25-43

چکیده
  گزاره‌های اخلاقی مانند «عدالت داشتن ضرورت دارد» از مشهورات شمرده می‌شوند و مشهورات گزاره‌هایی‌اند که به جهت پذیرش همگانی یا گروهی خاص مقبولیت عمومی پیدا کرده‌اند. محقق اصفهانی با توجه به تعریف ...  بیشتر
بی‌نهایت در فلسفه دکارت
بی‌نهایت در فلسفه دکارت

علی اردشیر لاریجانی

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 45-59

چکیده
  غالباً دکارت را به‌عنوان فیلسوفی که در پایه‌گذاری فلسفه جدید نقش بسزایی داشت و مسیر تأملات علمی را فراهم‌تر کرد، مورد ستایش قرار می‌دهند. در بین آرای این فیلسوف، توجّه او به ریاضیات به‌عنوان علمی ...  بیشتر
رورتی و «اضطراب دکارتی» ظرفیت انتقادی دیدگاه اجتماعی- سیاسی ریچارد رورتی
رورتی و «اضطراب دکارتی» ظرفیت انتقادی دیدگاه اجتماعی- سیاسی ریچارد رورتی

ایمان رحیم نصیریان؛ عبدالرزاق حسامی فر

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 61-81

چکیده
  طبق دیدگاه رورتی، هیچ مرجعی به نام حقیقت، برای سنجشِ ارزش‌های اجتماعی وجود ندارد؛ رویه‌های مستقر در جامعه مبتنی بر هیچ حقیقتی نیستند بلکه محصولِ پویای گفتگو، اجماع، و توافقِ آزادانۀ اعضای جامعه‌اند. ...  بیشتر
نگاهی به مسئله تحدید علم از شبهِ علم، از منظر معرفت‏‏‌شناسی اجتماعی
نگاهی به مسئله تحدید علم از شبهِ علم، از منظر معرفت‏‏‌شناسی اجتماعی

زهرا زرگر

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 83-109

چکیده
  مسئلۀ بازشناسی علم از ‏‏‏‏شبهِ‌‏علم که به مسئلۀ تحدید (demarcation) مشهور است، از جمله مسائل نظری و کاربردی مهم در فلسفۀ علم است. چالش‏‌های پیش روی حل مسئلۀ تحدید به دو دسته چالش‏‌های مربوط به ...  بیشتر
تقابل فرم با ایده‏‌های زیباشناختی در نقد قوۀ حکم
تقابل فرم با ایده‏‌های زیباشناختی در نقد قوۀ حکم

علی سلمانی

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 111-131

چکیده
  فرم یکی از اصطلاحات چالش برانگیز در نقد قوۀ حکم کانت است. او در نقد عقل محض در بخش حسیات استعلایی فرم را در ارتباط با صور پیشین شهود یعنی زمان و مکان مورد بحث قرار می‏‌دهد. در‏واقع چینش زمانی و مکانیِ ...  بیشتر
دولت به‏‌مثابه اثر هنری (وجهه نظر زیباشناختی شیلر در نسبت با رمانتیسیسم)
دولت به‏‌مثابه اثر هنری (وجهه نظر زیباشناختی شیلر در نسبت با رمانتیسیسم)

سید حمید طالب زاده؛ حسن مهرنیا؛ فاطمه دلاوری پاریزی

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 133-156

چکیده
  بحث و گفتگو در باب دولت در سرتاسر دوران حیات بشر، به‏ ویژه دورۀ مدرن، مبحثی جدی و چالش‏برانگیز بوده است. از این رو شیلر در زمان ه‏ای که این بحث در اروپا فراز و فرودهای زیادی داشته است، تحت تأثیر کانت ...  بیشتر
آیا سقراط پیامبر است؟ (در پرتو دیدگاه‌های هم‌عصران و شارحان اصلی وی)
آیا سقراط پیامبر است؟ (در پرتو دیدگاه‌های هم‌عصران و شارحان اصلی وی)

حسین غفاری؛ پرهام الیاسی

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 157-190

چکیده
  اهمیت نقش سقراط و تأثیر او بر تاریخ فلسفه و همچنین فرهنگ بشری بر همگان معلوم است. افزون بر این، او نخستین شهید راه حکمت و فضیلت در تاریخ بشر به‌شمار می‌آید. وانگهی، گرچه بیشترِ شارحان غربی به معانی والا ...  بیشتر
ملاصدرا و مسئله مقامات انسان در قوس نزول
ملاصدرا و مسئله مقامات انسان در قوس نزول

علی کریمیان صیقلانی

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 191-211

چکیده
  هرچند دست­یابی به نظر قطعی ملاصدرا در حوزه انسان‌­شناسی دشوار است و گاه باید از میان متشابهات گفتاری به محکمات دیدگاه وی دست یافت، اما تردیدی نیست که وی برای انسان چه در قوس نزول و چه در قوس صعود، ...  بیشتر
واکاوی مؤلفه‌‌های دیالکتیک افلاطون و هگل در هرمنوتیک فلسفی گادامر
واکاوی مؤلفه‌‌های دیالکتیک افلاطون و هگل در هرمنوتیک فلسفی گادامر

اصغر واعظی؛ پروین ایزدی

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 213-241

چکیده
  دیالکتیک به‌عنوان روش در فکر و استدلال فلسفی، نقشی محوری در فلسفۀ افلاطون و هگل دارد. افلاطون، به‌ویژه در دیالوگ‌هایی مانند جمهوری و سوفیست دیالکتیک را به‌عنوان راهی برای دستیابی به حقیقت معرفی می‌کند ...  بیشتر
رابطه بین خودآگاهی و آگاهی به غیر با نظر به رویکردهای نوین در فلسفۀ ذهن و علوم شناختی
رابطه بین خودآگاهی و آگاهی به غیر با نظر به رویکردهای نوین در فلسفۀ ذهن و علوم شناختی

فاطمه عباسی؛ حسین زمانیها

دوره 22، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 243-264

چکیده
  امروزه بحث از خودآگاهی به‌عنوان یکی از انواع بنیادین آگاهی، در حوزۀ علوم شناختی و فلسفه ذهن مورد توجه ویژه قرار گرفته است. بحث خودآگاهی به‌منزلۀ محوری است که حول آن سؤالات چندی شکل گرفته است. یکی از مهم‌ترین ...  بیشتر
تحلیلی هرمنوتیکی از فلسفه‌‏ورزی منسیوس (Mencius) دربارۀ سیاست
تحلیلی هرمنوتیکی از فلسفه‌‏ورزی منسیوس (Mencius) دربارۀ سیاست

علی آقاجانی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 1-27

چکیده
  منسیوس (Mencius) از مهم‏‌ترین فیلسوفان چیره‏‌دست در پارادایم چینی و سنت کنفوسیوسی است که مقاله در پی تحلیل فلسفه‏‏‏‏‌ورزی او دربارۀ سیاست بر پایۀ روش هرمنوتیک اسکینر است. او هم شارح کنفوسیوس ...  بیشتر
فهم جایگاه بنیادین استعاره در فلسفه از راه تأمل در معانی مختلف
فهم جایگاه بنیادین استعاره در فلسفه از راه تأمل در معانی مختلف "استعارۀ رادیکال" در فلسفۀ ارنست کاسیرر

وحید احمدی؛ محمدرضا حسینی بهشتی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 29-51

چکیده
  در بخش نخست این مقاله از زمینۀ تاریخی و فلسفی طرح استعاره پرسش می‌‏شود. این زمینه با طرح تقابل دو زمینه پر رنگ می‏‌شود: تقابل سازواری استعاره و فلسفه در ارسطو و ناسازواری فلسفه (به‌‏ویژه فلسفۀ کانت) ...  بیشتر
نقد اثبات حرکت جوهری از راه تبعیت، تشأن و علیت
نقد اثبات حرکت جوهری از راه تبعیت، تشأن و علیت

مهدی اسدی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 53-78

چکیده
  معروف‏‌ترین برهان صدرا در اثبات حرکت جوهری برهانی است که به وجود نسبت خاصّی بین عرض و جوهر پای ‏می‏‌فشرد و با تعبیرهایی همچون تابعیت عرض از جوهر، معلول‏ بودن، لازم ‏بودن و شأن‏ بودن عرض برای ...  بیشتر
درنگی در تفکر وجودی شاعرانه از منظر هایدگر متأخر
درنگی در تفکر وجودی شاعرانه از منظر هایدگر متأخر

حسین اسفندیار؛ علی فلاح رفیع

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 79-100

چکیده
  هایدگر در مطالعات فلسفی خود رویکرد جدیدی به تفکر می‏‌گشاید که متفاوت با تفکر متافیزیکی است و از آن با عنوان عام "تفکر وجودی"یاد می‌‏کند. آدمی در چنین تفکری، باید گشوده به روی حقیقت هستی باشد و به ندای ...  بیشتر
حقّ بر مجازات‏ کردن در فلسفه هابز: مبانی و پی‏امدها
حقّ بر مجازات‏ کردن در فلسفه هابز: مبانی و پی‏امدها

شایان اکبری؛ احمد حاجی ده‌آبادی؛ حسن عالی‌پور؛ احمد فلاحی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 101-126

چکیده
  توجیه کیفر همواره به‏‌عنوان یکی از موضوعات مناقشه‌بر‏انگیز و بنیادین فلسفه حقوق کیفری مطرح شده است. تبیین مبانی مجازات و چگونگی حق‌‏یابی دولت در کیفردهی شهروندان، به شیوۀ دقیقی در فلسفه توماس ...  بیشتر
تفسیر روان‌شناختی اراده معطوف به قدرت در فلسفۀ نیچه: بررسی مبانی، پیامدها و نتایج آن برای اخلاق
تفسیر روان‌شناختی اراده معطوف به قدرت در فلسفۀ نیچه: بررسی مبانی، پیامدها و نتایج آن برای اخلاق

محمدحسین امامی؛ احمد فاضلی؛ حسین مصباحیان

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 127-161

چکیده
  مفهوم «ارادۀ معطوف به قدرت» در فلسفۀ نیچه جایگاهی محوری دارد، اما تفسیر آن همواره محل بحث‌وجدل بوده است. در میان تفاسیر گوناگون، تفسیر روان‌شناختی، استعاری و متافیزیکی هر یک دریچه‌ای متفاوت به‌سوی ...  بیشتر
تأویل معنای بخشش به‌‏مثابه حضور در منزلگه آنجابودگی و انکشاف توانش وجودی فهم در ساختار روایی ریکور مورد مطالعه فیلم سینمایی دوران عاشقی
تأویل معنای بخشش به‌‏مثابه حضور در منزلگه آنجابودگی و انکشاف توانش وجودی فهم در ساختار روایی ریکور مورد مطالعه فیلم سینمایی دوران عاشقی

سروناز تربتی

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 163-188

چکیده
  مقالۀ حاضر با هدف تأویل و احیای معنای بخشش، به خوانش اصطلاح ریکور از «آنجابودگیِ» بخشش، می‏پردازد. از این‌‏رو، با توجه به فهم هرمنوتیکی، وجود را در معنای بخشش و دادگی تأویل کرده و با بهره‌‏گیری ...  بیشتر
بررسی انتقادی یک نقد درباره سمانتیک نظام غیرتابع‌‌ارزشی؛ روابط علّی، معنایی و منطقی چگونه صورت‌بندی و ارزیابی می‌شوند؟
بررسی انتقادی یک نقد درباره سمانتیک نظام غیرتابع‌‌ارزشی؛ روابط علّی، معنایی و منطقی چگونه صورت‌بندی و ارزیابی می‌شوند؟

مرتضی حاجی‌حسینی؛ محمدحسین اسفندیاری

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 189-222

چکیده
  دو جمله «اگر خورشید طلوع کند، هوا روشن می‌شود» و «اگر باران ببارد، زمین خیس می‌شود» اگر در منطق کلاسیک صورت‌بندی شوند این نتیجه از آن‌ها به دست می‌آید که «اگر خورشید طلوع کند، زمین خیس ...  بیشتر
بررسی نقدهای غلامرضا فیاضی به تقریر مشهور وجود ذهنی
بررسی نقدهای غلامرضا فیاضی به تقریر مشهور وجود ذهنی

محمد حسین زاده

دوره 22، شماره 1 ، آبان 1403، ، صفحه 223-243

چکیده
  تقریر مشهور وجود ذهنی ـ که با محوریت حضور ماهیت در دو موطن ذهن و عین و انحفاظ ذات و ذاتیات مطرح شده است ـ همواره با اشکالات متعدد مواجه بوده است؛ جمهور حکما ـ اعم از مشاء، اشراق و متعالیه ـ نیز به این اشکالات ...  بیشتر