دوره 20 (1401)
دوره 19 (1400)
دوره 18 (1399)
دوره 17 (1398)
دوره 16 (1397)
دوره 15 (1396)
دوره 14 (1395)
دوره 13 (1394)
دوره 12 (1393)
دوره 11 (1392)
دوره 10 (1391)
دوره 9 (1390)
دوره 8 (1389)
دوره 7 (1388)
دوره 6 (1387)
دوره 5 (1386)
دوره 4 (1385)
دوره 3 (1384)
دوره 2 (1383)
دوره 1 (1381)
موضوعات = فلسفه
ایدئولوژی بهمثابه علم ایدهها: مواجههای ریکوری با «دستوت دو تراسی و طرحی معرفت شناسانه برای علمی جدید»
چکیده
این مقاله در صدد پرتو افکندن بر این پرسش است که «آیا مفهومی علمی از ایدئولوژی میتواند وجود داشته باشد؟» پرسش مذکور که عنوان مقالهای از پل ریکور هم هست، در پی مواجههای پدیدار شناختی با ایدئولوژی ... بیشتربررسی انتقادی «ثبات تغیر» در ربط ثابت به متغیر
چکیده
از آنجا که صدرا در بحثی چون ربط ثابت به متغیر (و قدیم به حادث) به ثبات تغیر پایمیفشرد، این مسألۀ مهم پیشمیآید که تعبیر متناقضنمایی چون ثبات تغیر تا چه اندازه پذیرفتنی است؟ هدف اصلی این پژوهش بررسی ... بیشترحکمت و عرفان اسلامی و مسألة پیشرفت تمدن و فرهنگ
چکیده
مسألة رکود یا عدم پیشرفت فرهنگ و تمدن اسلامی و علل آن از مسائل اصلیای است که روشنفکران مسلمان به انحای مختلف آن را عنوان و شرح و بسط دادهاند. به نظر اکثر آنان، مانع اصلی این امر حکمت و عرفان اسلامی است ... بیشترنظریۀ فرایند معکوس و کاربرد آن در تبیین نحوۀ مشاهده و اطلاع از امور غیبی توسط ابنسینا و شیخ اشراق
چکیده
ابنسینا نحوۀ مشاهدۀ موجودات غیرمادی (عقلانی) را دارای فرایندی معکوس مشاهدۀ موجودات مادی دانسته است. پس از وی شیخ اشراق به کمک این فرایند، نحوۀ مشاهدۀ موجودات عالم مثال را نیز از همین طریق تبیین کرده ... بیشترواکاوی شهود مقولی در پژوهشهای منطقی هوسرل
چکیده
هوسرل در پژوهش ششم از پژوهشهای منطقی «شهود مقولی» را مورد بحث قرار میدهد. در شهود مقولی با اضافهای فوق بر ادراکات حسی سر و کار داریم که در مرحلة انتقال ادراک حسی به گزارهای محمولی بدان افزوده ... بیشترتقابل میان مفهوم کنشگر هانا آرنت و دازاین خودتنهاپنداشته شدۀ هایدگری بر اساس نقد آرنت از هایدگر در تبیین بحران تمامیتخواهی
چکیده
هانا آرنت، متفکرسیاسی برجستۀ قرن بیستم، در آرائش دربارۀ ارتباط وثیق پراکسیس و غلبه بر تمامیتخواهی که آن را محصول از خودبیگانگی ، انفعال و انزوای انسان مدرن میداند، مسیری متمایز از استادش مارتین ... بیشتر«متافیزیک شر»؛ نقد نظام آزادیِ شلینگ و تفسیر هستیشناختیِ هایدگر
چکیده
رسالۀ پژوهشهای فلسفی در باب ذاتِ آزادی انسان (1809)، پژوهشی هستیشناختی دربارۀ آزادی بهمثابۀ ذات بشر است که وجه مثبت و تعیینکنندۀ شر را در ذات آزادیِ انسان تصدیق میکند. شلینگ برای تثبیت کردن امکانِ ... بیشترتبیین حکیم مصلح الدین لاری از حرکتشناسی ابن سینا مقدّمه، تصحیح و تحقیق رسالة فی بحث الحرکة
چکیده
مصلح الدین لاری، فیلسوف و تاریخنگار قرن دهم هجری/ شانزدهم میلادی است که زندگی خود را در سه قلمرو صفوی در ایران، گورکانی در هندوستان، و عثمانی سپری کرد. این تجربه زیسته، رهاورد فرهنگی و اجتماعی به همراه ... بیشترتحلیل و نقد تأثیر تشکیک وجود بر نظریه مجموع در اندیشه ملاصدرا
چکیده
نظریه کلنگری برخلاف سایر نظریات، در فلسفهی اسلامی و به ویژه حکمت متعالیه به نحو بایسته مورد توجه قرار نگرفته است. نظریات در باب چگونگی وجود کل یا مجموع به عنوان امری برگرفته از آحاد، در جهت تأیید یا ... بیشترردپای برگسون در تفسیر هایدگر از زمان
چکیده
در ابتدای کتاب وجود زمان نام برگسون در کنار نام ارسطو آمده است، جایی که هایدگر سعی دارد مفهوم حیث زمانی را از زمان سنتی مورد استفاده در فلسفه تمایز دهد. حال سؤال اینجاست که پس از اشارهی هایدگر به نام ... بیشتردیدگاه ملاصدرا پیرامون رئیس حکومت و ویژگیهای او، بر پایه کتاب مبدأ و معاد
چکیده
تشکیل حکومت به منظور دستیابی بشر به اهداف فردی و اجتماعی خود یک ضرورت عقلانی است. اما بحث درباره حق حاکمیت و ویژگیهای حاکم همواره از جمله مباحث چالش برانگیز بوده است. هدف از این نوشتار واکاوی آراء ملاصدرا، ... بیشترصورت بندی اخلاق و تربیت خانواده در فلسفه منسیوس(Mencius )
چکیده
چین باستان سرزمین فلسفه و حکمت عملی است که محور عمده آن خانواده به مثابه دولت کوچک است و محملی از نظریه های مختلف اخلاقی درباره خانواده و اتصالش به ساحت اجتماع است. منسیوس به پیوستگی فرد، خانواده و حکومت ... بیشتربرهان زیبایی از منظر سی. اس. لوئیس
چکیده
هر چند مباحث مدوّن و مکتوب راجع به زیبایی در آثار افلاطون، ارسطو، فیثاغوریان و دیگر فیلسوفان به شکل قابل توجهای یافت میشود. اما این مباحث تقریباً از سده هجدهم به این سو، به صورت یک قلمرو معرفتی مطرح ... بیشترملاحظاتی درباره صورت در نظریۀ ماده - صورتگرایی ابنسینا و کیت فاین
چکیده
ماده-صورتگرایی» یک استراتژی قابل قبول در برابر تقلیل هستیشناختی یک کل مرکب به اجزاء مادی است. برخی تببین ماهیت اشیاء مادی در چارچوب ماده-صورتگرایی را نسبت به تبیین دوگانهانگاری جوهری و ماتریالیستی ... بیشترچیستی «عقل فعال» در نظریۀ عقل نزد ابنباجه
چکیده
«عقل فعال» در فلسفۀ ابن باجه در معرفتشناسی، اخلاق و سعادت انسان اهمیت دارد. ازاینرو مبحث «عقل فعال» از جهات مختلف مورد بحث است. «حقیقت عقل فعال» در جایگاه معرفتی و وجودی، صرف نظر از ... بیشترریشه یابی نظریۀ تجرد خیال سهروردی در آثار ابن سینا
چکیده
ابنسینا، تمامی قوای مربوط به نفس، غیر از قـوة عـاقله را مادی میانگارند. لذا طبق مبنای ابنسینا، خیال علاوه بر اینکه خود دارای ماهیتی مادی است، منطبع در محل مادی نیز میباشد. قوه خیال براساس عملکرد ... بیشترسمانتیک غیرتابعارزشی حاجحسینی
چکیده
مرتضی حاجحسینی در ویراست دوم کتاب خویش «طرحی نو از اصول و مبانی منطق» دو نظام تابعارزشی و غیر تابعارزشی معرفی کرده است که دستگاه استنتاجطبیعی آن دو و سمانتیک نظام تابعارزشی را در مقالههای ... بیشتربررسیِ تأثیر دستاوردهای فلسفی حکمتِ متعالیه در اجتهاد شیعی: مطالعهی موردیِ مسئلهی«وحدتِ وجود»
چکیده
مسئلهی اساسیِ این پژوهش بررسیِ تأثیر یا عدمِ تأثیرِ تحقیقات فلسفی در صدورِ احکامِ فقهی و هدف از آن، اثباتِ این تأثیر با مطالعهی موردیِ مسئلهی «وحدتِ وجود» در حکمت متعالیه است. برخی فُقها در ... بیشترتحلیلی هرمنوتیکی بر فلسفه ورزی منسیوس(Mencius) درباره سیاست
چکیده
منسیوس(Mencius) از مهم ترین فیلسوفان چیره دست در پارادایم چینی و سنت کنفوسیوسی است که مقاله در پی تحلیل فلسفه ورزی او درباره سیاست بر پایه روش هرمنوتیک اسکینر است. او هم شارح کنفوسیوس و هم نظریه پرداز و فیلسوفی ... بیشترتقسیمبندی معقولات از دیدگاه ابنسینا
چکیده
پسازاینکه تقسیمبندی معقولات به معقولات اولی، معقولات ثانیهی فلسفی و ثانیهی منطقی، از سوی میرداماد ارائه شد و از سوی ملاصدرا مورد تأیید و تحکیم قرار گرفت، دیدگاه نهایی در تقسیمبندی معقولات تا ... بیشترجایگاه واهمه در عمل از منظر ابن سینا
چکیده
از منظر ابن سینا، قوه واهمه یکی از مهم ترین مبادی عمل است. این قوه مبدأ ادراکی عمل است. ادراک پیشین عمل، به کارگیری متصرفه برای تصور عمل، تحریک شوق شهوی و غضبی از طریق ادراک جزئی و تصوری نفع و ضرر، یاری ... بیشتر[به عنوان یادداشت] نقد، ویرایش، و معرفتشناسی گواهی
چکیده
رابطة مؤلف با تألیف از جهات مختلف حائز اهمیت است. بخشی از اخلاق پژوهش و نگارش که شامل بررسی انتحال یا سایهنویسی میشود ناظر به همین موضوع است. استدلال میکنم که همسو با این ایده، ویرایش نیز ممکن است ... بیشترکارکرد اخلاقی هنر در کارزار صنعتفرهنگ
چکیده
ایدهپردازانِ دیالکتیک روشنگری با وضع اصطلاحِ اینک مشهورِ صنعت فرهنگ آن را به عنوان وصفی جامع از فریبِ تودهای، رایج و البته مکتوم در نظام سرمایهداری مطرح کردهاند؛ صنعتی فراگیر، با ملغمهای از ... بیشترروشنسازی نسبت یگانگی و بسگانگی در منطق اکسپرسیون براساس خوانش دلوز از اسپینوزا
چکیده
ژیل دلوز همواره از طریقِ خوانشِ فیلسوفانِ دیگر، بهدنبال طرح و بسطِ مسئلهای در فلسفۀ خویش بوده است. بدین جهت، بسیار پیش میآید که در نسبت با مسئلۀ خویش، بر مفهومی در اندیشۀ یک فیلسوف تأکید گذارد، ... بیشترنسبیانگاری ارزشها و گرایشهای دربارۀ خود